Είναι σημαντικό να μάθεις να διαχειρίζεσαι τα χρήματα σου, χωρίς να παρασύρεσαι σε λάθος κινήσεις. Ο Dan Ariely, καθηγητής ψυχολογίας και συμπεριφοράς οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Duke, το γνωρίζει από πρώτο χέρι. Παρά το ότι δίδασκε σε μια κορυφαία σχολή επιχειρήσεων, είχε ακόμα πρόβλημα να αντισταθεί στις παρορμητικές αγορές gadget, λέει — ένα μάθημα που έμαθε με τον «ακριβό» τρόπο.
Ο Ariely συνήθιζε να πέφτει θύμα διαφημίσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που του έδειχναν τα τελευταίας τεχνολογίας εργαλεία με ”συναρπαστικά νέα χαρακτηριστικά”. Έκανε κλικ στο κουμπί αγοράς πριν σκεφτεί πόσο ήθελε πραγματικά το αντικείμενο, λέει.
Τώρα, ο Ariely δίνει στον εαυτό του μια «περίοδο ψύξης» 48 ωρών προτού κάνει αγορές στο διαδίκτυο, μια στρατηγική που τον βοηθά να σκέφτεται καθαρά παρά τον φυσικό ενθουσιασμό της αγοράς ενός λαμπερού, νέου πράγματος.
Το να μάθετε να είστε πιο προσεκτικοί στις αγορές είναι μόνο μια οικονομική συνήθεια που ο Ariely λέει ότι είναι σημαντική. Υπάρχουν πολλά που έχει υιοθετήσει και ελπίζει να μεταδώσει στους μαθητές του στο Duke Fuqua School of Business.
«Στην ζωή δεν πρέπει να ξοδεύεις λιγότερα, αλλά να ξοδεύεις καλύτερα», λέει.
Το CNBC παραθέτει τις 4 κορυφαίες συμβουλές που δίνει ο Ariely στους μαθητές του για να τους βοηθήσει να γίνουν πιο οικονομικοί μετά την αποφοίτησή τους.
1. Η αίσθηση του καινούργιου στα νέα πράγματα φθείρεται γρήγορα
Μπορεί να είναι δελεαστικό να αυξήσετε τα έξοδά σας μόλις έχετε ένα σταθερό – και υψηλότερο – μισθό που έρχεται κάθε μήνα. Αλλά όσοι έχουν μόλις αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο θα ήταν φρόνιμο να αποφύγουν να ξεφύγουν με δαπάνες για νέα ή «μοντέρνα» πράγματα, λέει ο Ariely.
Ενθαρρύνει τους μαθητές του να θυμούνται τον «ηδονικό διάδρομο», μια θεωρία σύμφωνα με την οποία, οι άνθρωποι επιστρέφουν πάντα στο βασικό επίπεδο ευτυχίας τους, ανεξάρτητα από γεγονότα της ζωής ή τις αγορές που κάνουν.
«Όταν αποκτάς κάτι νέο, είναι πολύ συναρπαστικό, αλλά μετά το συνηθίζεις. Αν πάρετε μια καινούργια τηλεόραση, καναπέ, τραπέζι φαγητού, αυτοκίνητο και ποδήλατο όλα την ίδια εβδομάδα, σε ένα μήνα, θα τα ξεχάσετε».
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να περιποιηθείτε τον εαυτό σας όταν αρχίζετε να κερδίζετε σταθερά χρήματα μετά την αποφοίτησή σας. Το κλειδί, λέει, είναι να μην κάνετε κατευθείαν τις μεγαλύτερες αγορές και να είστε προσεκτικοί σχετικά με το τι αγοράζετε.
2. Σκεφτείτε το μέλλον, όχι μόνο το παρόν
Για τους πρόσφατους αποφοίτους, μπορεί να υπάρχει ο πειρασμός να κάνουν πολλές αγορές ιδίως μέσω πιστωτικής κάρτας, λέει ο Ariely. Προσπαθήστε να αντισταθείτε. «Να ανησυχείτε πολύ για το αν θα έχετε χρέη», λέει. «Η νεαρή ηλικία είναι μια περίοδος με πολλές δαπάνες για να χρωστάτε και μια πραγματικά καλή στιγμή για να αρχίσετε να αποταμιεύετε».
Αποφύγετε να δανείζεστε χρήματα όποτε μπορείτε, προσθέτει, καθώς αυτή είναι μία από τις τρεις βασικές συνήθειες που πρέπει να προσπαθήσετε να διατηρήσετε καθώς εισέρχεστε στον επαγγελματικό κόσμο. Οι άλλες δύο είναι η συνήθεια να αποταμιεύετε και να επενδύετε για το μέλλον.
«Ο ανατοκισμός λειτουργεί πολύ καλά όταν είσαι νέος. Απλώς πρέπει να τον χρησιμοποιήσετε», υπογραμμίζει.
3. Σκεφτείτε τις προηγούμενες δαπάνες — και τις προηγούμενες τύψεις
Ο οικονομικός προγραμματισμός περιλαμβάνει γενικά το μέλλον. Αλλά θα ήταν καλό να κοιτάξετε και παλαιότερες αγορές και να σκεφτείτε τον βαθμό στον οποίο σας έφεραν χαρά.
Σε μια από τις ερευνητικές του μελέτες, ο Ariely ζήτησε από τους καταναλωτές να εξετάσουν τις πρόσφατες συναλλαγές τους με πιστωτικές κάρτες και να εντοπίσουν τυχόν τύψεις για τις αγορές τους. Η μελέτη Millennial Regret Spending ζήτησε από περισσότερους από 1.000 καταναλωτές ηλικίας 20 έως 36 ετών να προσδιορίσουν ποιες αγορές θεωρούσαν ότι θα μπορούσαν να είχαν αποφύγει και ποιες όχι.
Ο Ariely και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι οι millennials αντλούν μεγαλύτερη ευτυχία από μακροπρόθεσμες αγορές παρά από παρορμητικές (70% και 50% αντίστοιχα).
Ομοίως, οι ερωτηθέντες ενήλικες ήταν 10% πιο ικανοποιημένοι με τις επαναλαμβανόμενες αγορές παρά με τις έκτακτες δαπάνες.
«Αποδείχθηκε ότι υπήρχαν αρκετά πράγματα για τα οποία οι άνθρωποι μετάνιωσαν», λέει. Συμβουλεύει τους φοιτητές του να αναλογιστούν τις προηγούμενες αγορές τους και να εντοπίσουν τομείς όπου ξόδευαν άθελά τους. Οι αγορές το Σαββατοκύριακο ήταν μια σημαντική πηγή λύπης στη μελέτη. Η έξοδος, για παράδειγμα, συχνά καταλήγει να είναι δαπανηρή, καθώς οι δαπάνες για τις μετακινήσεις και τα τρόφιμα μαζεύονται.
4. Να είστε περήφανοι για τις αποταμιεύσεις σας
Όταν πρόκειται για εξοικονόμηση χρημάτων, ο Ariely αστειεύεται ότι η τυπική προσέγγιση είναι να είσαι «μίζερος». Μπορείτε να επιλέξετε να αισθάνεστε ηττημένοι από μια απαιτητική εργασία. Ή μπορείτε να βρείτε χαρά κάνοντας αυτό που είναι καλό για εσάς.
Μερικοί πιστεύουν ότι πρέπει απλώς να «το ξεπεράσεις και να το κάνεις, αλλά αυτό δεν είναι πολύ εύκολο. Είναι δύσκολο να κάνεις μακροπρόθεσμα κάτι που δεν σου αρέσει», σημειώνει ο Ariely. Αλλά αξίζει να «βρίσκεις χαρά» σε απαραίτητες οικονομικές συνήθειες όπως το να χτίζεις τις αποταμιεύσεις σου.
Όταν αρχίσετε να αποταμιεύετε και καταφέρετε να δημιουργήσετε οικονομική άνεση για τον εαυτό σας, αφιερώστε ένα λεπτό για να αναγνωρίσετε τα επιτεύγματά σας και να επιβραβεύσετε τον εαυτό σας. Αν και ο Ariely δεν συμβουλεύει να αγοράζετε κάθε gadget ή αξεσουάρ που συναντάτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι σημαντικό να αγοράζετε στον εαυτό σας περιστασιακά κάτι που θα σας αρέσει- είτε πρόκειται για μια βραδινή έξοδο είτε για ένα νέο ρούχο.
Υπενθυμίζει στους μαθητές του, και σε όλους τους πρόσφατους αποφοίτους, να λαμβάνουν υπόψη τόσο τη βραχυπρόθεσμη όσο και τη μακροπρόθεσμη οικονομική τους ευημερία όταν απαντούν σε μια κρίσιμη ερώτηση: «Πώς κάνουμε τους εαυτούς μας να νιώθουμε καλά;»
