Παραοικονομία, ανασφάλεια και εξαγωγή μετρητών σε χώρες εκτός Ευρωζώνης είναι οι πιθανές εξηγήσεις που δίνουν τραπεζικά στελέχη, φοροτεχνικοί και φορείς της αγοράς για το παράδοξο της αύξησης των μετρητών στις τσέπες των Ελλήνων εν μέσω τριών lockdown. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, από τον Δεκέμβριο του 2019 μέχρι τον Μάρτιο του 2021 τα μετρητά αυξήθηκαν στην Ελλάδα κατά 3,7 δισ. ευρώ, με ταυτόχρονη και κατακόρυφη αύξηση των καταθέσεων και του αριθμού των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Αντίστοιχο φαινόμενο παρατηρήθηκε σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, κάτι το οποίο χαρακτηρίστηκε σε έκθεση της ΕΚΤ ως παράδοξο και προχώρησε σε ανάλυση στοιχείων για να βρει μια εξήγηση. Από την ανάλυση της ΕΚΤ προέκυψε ότι η αύξηση των μετρητών οφείλεται σε τρεις λόγους:
Πρώτον, για λόγους ανασφάλειας, όπως συμβαίνει σε κάθε κρίση. Ο παράγοντας αυτός εξηγεί περίπου το 28% με 50% του φαινομένου.
Δεύτερον, διακράτηση μετρητών για αγορές χωρίς τη χρήση καρτών και άλλων ηλεκτρονικών μέσων. Αυτό εξηγεί περίπου το 20% με 22% της αύξησης των μετρητών.
Τρίτον, η παρουσία μετρητών ευρώ σε χώρες εκτός Ευρωζώνης, όπου έχει μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη. Ο παράγοντας αυτό εξηγεί το 30% με 50% του φαινομένου.
Στην έκθεση της ΕΚΤ επισημαίνεται ότι δεν υπάρχουν όλα τα αναγκαία δεδομένα και συστήματα ώστε να μετρηθούν και να εντοπιστούν με ακρίβεια όλες οι αιτίες, ενώ σε πολλές περιπτώσεις παρατηρούνται αντιφατικά στοιχεία που μόνο εν μέρει μπορούν να εξηγηθούν. Για παράδειγμα, ο εντοπισμός και η διατήρηση μετρητών σε χώρες εκτός Ευρωζώνης, όπου το ευρώ έχει μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη, μπορεί να εξηγηθεί υπό κανονικές περιπτώσεις στον τουρισμό και σε εμβάσματα. Στη διάρκεια της πανδημίας, με τους περιορισμούς στον τουρισμό, απομένει μόνο η ερμηνεία του εμβάσματος ή άλλων άτυπων μορφών εμβασμάτων ή φυσικής μετακίνησης μετρητών που δεν καταγράφονται στο σύνολό τους. Σε έναν βαθμό αυτό μπορεί να δικαιολογηθεί είτε για διασυνοριακές αγορές σε καλύτερες τιμές είτε σε αποστολή χρημάτων σε φιλικά και συγγενικά πρόσωπα για την ενίσχυσή τους στην περίοδο της πανδημίας.
Το άλλο παράδοξο σχετίζεται με την ταυτόχρονη αύξηση των μετρητών, των καταθέσεων και των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Λαμβάνοντας υπόψη τα σχόλια της ΕΚΤ, αλλά και τις απόψεις ελληνικών τραπεζικών στελεχών και ανθρώπων της αγοράς που γνωρίζουν τα χαρακτηριστικά της εγχώριας οικονομίας, τα συμπεράσματα καταλήγουν στο ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές αυξήθηκαν σε αριθμό και όχι σε αξία. Αυξήθηκαν κατακόρυφα οι ηλεκτρονικές συναλλαγές για μικρής αξίας αγορές και οι ανέπαφες συναλλαγές. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ο αριθμός των συναλλαγών με κάρτες ανήλθε το 2020 σε 1,2 δισ., σημειώνοντας διψήφιο ποσοστό ανόδου σε σχέση με το 2019. Ωστόσο, η συνολική αξία των συναλλαγών ήταν μειωμένη το 2020 σε σχέση με το 2019. Βέβαια, το σύνολο των εγχρήματων συναλλαγών μέσω όλων των ηλεκτρονικών συστημάτων σημείωσε άνοδο, αφού άνω του 90% με 93% των συναλλαγών αυτών πραγματοποιήθηκαν από τα ηλεκτρονικά δίκτυα των τραπεζών και της ΔΙΑΣ (ebanking, mobile banking, IRIS κ.λπ.).
Πηγή: Capital.gr
