Σε υψηλές ταχύτητες αναμένεται να παραμείνουν οι «μηχανές» ανάπτυξης των ελληνικών επιχειρήσεων το 2024, με τις κατασκευές και την πληροφορική να διατηρούν πρωταγωνιστικό ρόλο σε όρους δυναμικής, με «καύσιμο» και τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Όπως επισημαίνεται ειδικότερα σε μελέτη της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ η πορεία του ελληνικού επιχειρηματικού τομέα συνέχισε ανοδικά κατά το 2ο τρίμηνο του 2023. Παρά το διεθνές περιβάλλον προκλήσεων και τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στη χώρας, οι αναλυτές της ΕΤΕ εκτιμούν πως οι ελληνικές επιχειρήσεις θα διατηρήσουν την ανθεκτικότητά τους, επιταχύνοντας σταδιακά το 2024 το βηματισμό τους, σε παραλληλία με τη διάχυση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης στην οικονομία.
Οι επιδόσεις του ελληνικού επιχειρείν
Αναλυτικότερα, οι επιχειρηματικές πωλήσεις κατά το β΄ τρίμηνο του έτους κατέγραψαν ετήσια αύξηση 5,5% σε αποπληθωρισμένους όρους. Παρά την επιβράδυνση έναντι του α’ τριμήνου (ετήσια αύξηση 8,1%), οι επιδόσεις παραμένουν υψηλότερες σε σχέση με την προηγούμενη αναπτυξιακή τους φάση (1,5-2% ετησίως, κατά την περίοδο 2001-2008). Η θετική αυτή εικόνα επιβεβαιώνεται από σειρά σχετικών δεικτών, όπως η απασχόληση (+9,8% ετησίως στις καθαρές προσλήψεις το πρώτο επτάμηνο) και οι επενδύσεις (+8% ετησίως το δεύτερο τρίμηνο). Οι επιδόσεις αυτές, όπως επισημαίνεται στην ανάλυση, επέτρεψαν στο ελληνικό επιχειρείν να διατηρήσει το μερίδιο που κέρδισε τους προηγούμενους μήνες στην ευρωπαϊκή αγορά.
Οι κλάδοι που ξεχωρίζουν
Εστιάζοντας στις επιδόσεις σε κλαδικό επίπεδο, εξαιρετικά θετικά πιστώνεται ότι στους δυναμικούς κλάδους των κατασκευών και της πληροφορικής, οι ελληνικές επιχειρήσεις συνέχισαν να κερδίζουν μερίδια στην Ευρώπη. Οι αυξημένες επενδυτικές ανάγκες στους τομείς αυτούς (που ενισχύονται και μέσω Ταμείου Ανάκαμψης) τροφοδότησαν τη ζήτηση στα ευρύτερα cluster τους – με δυναμικές επιδόσεις να σημειώνονται σε τομείς όπως real estate, αρχιτέκτονες και R&D (αντανακλώντας την πορεία μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας).
Ποιοι κλάδοι δέχονται πιέσεις
Αντίθετα, σχετική επιδείνωση σημειώθηκε στους κλάδους λιανικού εμπορίου (κυρίως τροφίμων) και μεταφορών, οι οποίοι συνεχίζουν να δέχονται υψηλή πληθωριστική πίεση με αρνητικές επιδράσεις στη ζήτηση και τα περιθώρια κέρδους. Παράλληλα πίεση δέχθηκε ο κλάδος της βιομηχανίας (-1% σε αποπληθωρισμένους όρους), κυρίως υπό την επίδραση της αδύναμης ευρωπαϊκής ζήτησης (+0,7% ετησίως στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ το 1ο εξάμηνο 2023, έναντι 1,7% κατά μέσο όρο την προηγούμενη δεκαετία). Σημειώνεται ωστόσο, ότι η βιομηχανία επιδεικνύει την υψηλότερη αναπλήρωση μεριδίου στην Ε.Ε., έχοντας ανακτήσει ήδη το 40% του χαμένου λόγω της οικονομικής κρίσης εδάφους (έναντι 20% για τον υπόλοιπο τομέα).
Όσον αφορά το υπόλοιπο του έτους, η μεσοπρόθεσμη τάση ανάκαμψης αναμένεται να δεχτεί τη συσταλτική επίδραση τόσο από την αδύναμη ευρωπαϊκή ζήτηση όσο και από την υψηλές τιμές, κυρίως στα τρόφιμα.
Οι επιπτώσεις από τις θεομηνίες στη Θεσσαλία
Η πληθωριστική αυτή πίεση εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί από τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία. Συγκεκριμένα, ενώ το εντονότερο άμεσο πλήγμα το έχει δεχθεί ο πρωτογενής τομέας, αρνητικές επιδράσεις δέχεται και ο επιχειρηματικός τομέας της περιοχής, ο οποίος παράγει 3,5 δισ. ευρώ προστιθέμενης αξίας.
Επιπρόσθετα, όπως τονίζεται στην ανάλυση της ΕΤΕ, οι δευτερογενείς επιδράσεις στο επιχειρείν της χώρας είναι σαφώς ευρύτερες:
- Σημαντική είναι η επιβάρυνση των υποδομών, με την αξία αυτών στη Θεσσαλία να είναι της τάξης των 9 δισ. ευρώ, με σχεδόν το 20% αυτών να εκτιμάται ότι έχει υποστεί σημαντική ζημιά.
- Πέρα από την επιβάρυνση στο μεταφορικό έργο των επιχειρήσεων της χώρας, εντεινόμενες πιέσεις αναμένονται σε όρους τιμών τροφίμων και διαθεσιμότητας αγροτικών πρώτων υλών, με επιπτώσεις τόσο σε συνδεδεμένους κλάδους όσο και στο ευρύτερο πλέγμα εμπορίου και υπηρεσιών λόγω της πίεσης στο διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών.
Στον αντίποδα, πέρα από τις κρατικές ενισχύσεις, αντισταθμιστικά στις παραπάνω επιπτώσεις αναμένεται να λειτουργήσει η αυξημένη ζήτηση για διαρκή αγαθά προς αντικατάσταση υλικών ζημιών (ενισχύοντας το εμπόριο) καθώς και η αποκατάσταση υποδομών (ενισχύοντας τις κατασκευές).
Οι προοπτικές για το 2024
Υπό το πρίσμα όλων των παραπάνω οι αναλυτές της ΕΤΕ εκτιμούν πως το ελληνικό επιχειρείν κατά το β’ εξάμηνο του 2023 αναμένεται να διατηρήσει ρυθμούς αύξησης πωλήσεων σε σχετικά χαμηλά – ωστόσο υγιή – επίπεδα (2% με 3% σε αποπληθωρισμένους όρους). Σε ό,τι αφορά το 2024 η ανάπτυξη αναμένεται να συνεχίσει σε θετική τροχιά, κυρίως για κατασκευές και κλάδους τεχνολογίας, ενώ η σταδιακή ομαλοποίηση των πληθωριστικών πιέσεων αναμένεται να επαναφέρει τον λοιπό τομέα στη μεσοπρόθεσμη τάση του. Υπό αυτές τις συνθήκες οι επιχειρηματικές πωλήσεις το 2024 εκτιμάται ότι θα πετύχουν ρυθμό ανόδου άνω του 4% σε αποπληθωρισμένους όρους.
