Ο χρόνος περνά πολύ γρήγορα (το έχουμε ξανά πει αυτό). Και να πως πέρασαν 2 ολόκληρα χρόνια: Ήταν 11 Οκτωβρίου 2016 όταν στο It’s Possible δημοσίευε την συνέντευξη της Ρωξάνης Φουντούκη, με αφορμή το brand Hazelnut που έχει δημιουργήσει η ίδια μαζί με την αδερφή της. Ακριβώς 2 χρόνια μετά, το It’s Possible επέστρεψε στο κατάστημα του Χαλανδρίου, για να δούμε πόσα τελικά μπορούν να αλλάξουν και πόσα μπορούν να μείνουν ίδια, μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα.
Η Ρωξάνη Φουντούκη μιλά, ανάμεσα σε άλλα, για το τι έχει γίνει μέσα στα 2 χρόνια που έχουν μεσολαβήσει, ποια είναι η πορεία του brand, το αν πρέπει τελικά κάποιος να ξεκινά μια δική του επιχείρηση σε νεαρή ηλικία, ενώ εξηγεί και το γιατί… μας χαλάει η επιχειρηματικότητα.
Μετά από 2 χρόνια, ποιο είναι το μάθημα που σε έκανε επιχειρηματικά σοφότερη;
Ποιο είναι το μάθημα ε; Πάρα πολλά πράγματα έχω μάθει. Νομίζω ότι είναι λίγο κλισέ αυτό που θα πω, αλλά το μεγαλύτερο μάθημα που έλαβα είναι το «να μην σταματάς να προσπαθείς». Μέσα σε αυτά τα 2 χρόνια έχουν συμβεί πολλά πράγματα. Και σε επαγγελματικό και σε προσωπικό επίπεδο. Μια από τις σημαντικότερες αλλαγές ήταν ότι η αδερφή μου έφυγε στο εξωτερικό και πλέον «τρέχω» μόνη μου το brand.
Είναι όντως δύσκολο να πας κόντρα στις δυσκολίες. Αλλά πρέπει να σκεφτείς: Από το να κάτσω και να κλαίω, λέγοντας «α αυτό δεν πήγε καλά» και να το αποδέχεσαι, είναι καλύτερο να πεις οκ δεν πήγε καλά αλλά ας δούμε το γιατί δεν πήγε καλά. Και ας δούμε το πως θα το κάνουμε να πάει καλά την επόμενη φορά. Όλη αυτή είναι μια δύσκολη διαδικασία, αλλά μπορεί να σε βοηθήσει να δεις το λάθος, να λύσεις το πρόβλημα και να εξελιχτείς.
Το βασικότερο είναι να δεις τα λάθη που κάνεις εσύ. Διότι σίγουρα υπάρχουν και εξωγενείς παράγοντες που δεν μπορείς να ελέγξεις. Για παράδειγμα, τον Σεπτέμβριο μπορεί να είχε πεσμένη κίνηση. Αυτό όμως ισχύει κάθε Σεπτέμβρη, είναι κάτι δεδομένο. Από την άλλη, αν εγώ αργώ να έρθω στο μαγαζί κάθε ημέρα επειδή μπορεί π.χ. να χώρισα, αυτό είναι ένα δικό μου πρόβλημα. Πρέπει να το παραδεχτώ και να το λύσω.
Έχεις την επιχείρηση εδώ και συνολικά 4 χρόνια. Τελικά, είναι πιο δύσκολα τα 2 πρώτα χρόνια ή τα 2 μετά;
Είναι τα δύο μετά. Γιατί στο ξεκίνημα έχεις πολύ ενέργεια. Είσαι και μικρότερος ηλικιακά, άρα έχεις περισσότερο χρόνο να διαθέσεις στο project σου. Εγώ τώρα είμαι 27 χρονών. Αλλιώς ήμουν στα 23, αλλιώς τώρα. Και από θέμα ενέργειας να το δεις. Όσο περνά ο καιρός φθείρεσαι και λίγο.
Επίσης, στην αρχή παλεύεις για να χτίσεις κάτι. Στην συνέχεια παλεύεις για να το κρατήσεις. Και νομίζω το δεύτερο είναι πολύ πιο δύσκολο.
Σε σύγκριση με την χρονική στιγμή που κάναμε την πρώτη συνέντευξη, υπάρχει πρόοδος στο brand μέχρι σήμερα;
Έφτασε σε ένα σημείο που είχε ανέβει αρκετά ψηλά. Μετά έκανε μια «κοιλιά», για την οποία ευθύνομαι εγώ, αφού μπήκα στο τρυπάκι του να επαναπαυτώ λίγο. Ενώ στην πραγματικότητα όταν ένα project ανεβαίνει εσύ πρέπει να συνεχίζεις να δουλεύεις σκληρά για να το κρατήσεις ψηλά. Το είχα συζητήσει με αρκετούς επιχειρηματίες τότε και μου είπαν ότι όλοι επαναπαύονται λίγο. Είναι τότε που κάποιος πρέπει να σου πει «ξύπνα» και να συνεχίσεις την προσπάθεια. Μετά από αυτή τη φάση που πέρασα, ανασυντάχτηκα πάλι και κάπως έτσι φτάνουμε μέχρι το σήμερα.
Στην πρώτη συνέντευξη μου είχες πει ότι όταν ξεκιναγες το brand –λόγω και του νεαρού της ηλικίας- υπήρχαν αρκετοί άνθρωποι που δεν σε έπαιρναν τόσο στα σοβαρά και δεν πίστευαν στις δυνατότητες σου. Άλλαξε αυτό στην πορεία;
Άλλαξα εγώ. Έγινα πολύ σκληρή. Αν δηλαδή πάω κάπου και δεν με πάρουν στα σοβαρά, θα μείνω εκεί και θα τους εξηγώ αυτό που θέλω μέχρι να με πάρουν στα σοβαρά. Άλλαξα πολύ σε αυτό το κομμάτι. Πάντα ήμουν χαμογελαστή και χαριτωμένη, αλλά είδα ότι στο επαγγελματικό πεδίο δεν λειτουργεί αυτό.
Δηλαδή μετέφερα τον χαρακτήρα μου και στην επαγγελματική ζωή. Από ένα σημείο και μετά όμως είπα «οκ, θα σας αντιμετωπίζω διαφορετικά». Αποφάσισα να κινούμαι σε πιο επαγγελματικά πλαίσια. «Γεια σας, θέλω αυτό», και τέλος. Δείχνοντας μεγαλύτερη επιμονή παράλληλα. Αυτό είχε κάποια θετικά αποτελέσματα στη δουλειά.
Ακόμα και με τους πελάτες, εγώ πάντα ήμουν ο εαυτός μου στο 100%. Αλλά δεν δουλεύει αυτό τελικά. Δεν είναι όλοι φίλοι μας. Αναγκάστηκα να γίνω λίγο πιο σκληρή.
Κακό αυτό μάλλον. Τελικά… μας χαλάει η επιχειρηματικότητα ε;
Εννοείται ότι μας χαλάει η επιχειρηματικότητα (γέλια). Βασικά μας διώχνει την αθωότητα. Τελείως.
Εσύ ξεκίνησες την δική σου επιχείρηση σε μικρή ηλικία. Με βάση αυτά που έχεις δει και βιώσει, πρέπει κάποιος να ξεκινά σε μικρή ηλικία; Διότι και σε αυτό το θέμα ακούμε πολλές απόψεις
Αν αυτό είναι το όνειρο του, φυσικά πρέπει να το κάνει. Σε όποια ηλικία κι αν ξεκινήσεις, λάθη θα κάνεις. Κανένας δεν είναι τέλειος και κανένας δεν ξέρει τα πάντα. Αν λοιπόν το όνειρο σου είναι να κάνεις επιχείρηση, τότε να κάνεις επιχείρηση. Αν το όνειρο σου είναι να γίνεις ψαράς, τότε να γίνεις ψαράς.
Αυτό που υποστηρίζει η άλλη πλευρά κυρίως, είναι ότι είναι καλύτερο να έχεις δουλέψει πριν κάπου, και να ξεκινήσεις κάτι δικό σου π.χ. στα 40 σου.
Καλό είναι να έχεις δουλέψει πριν. Εγώ δούλευα από τα 17 μου. Έχω δουλέψει σε διάφορες δουλειές, από μπαρ μέχρι τατουατζίδικο. Σίγουρα βοηθά το να έχεις δουλέψει κάπου ή το να έχεις μάθει να διαχειρίζεσαι τα χρήματα. Από εκεί και πέρα δεν χρειάζεται να περιμένεις μέχρι τα 40. Αν το πας όλο και πιο πίσω χρονικά, στο τέλος δεν θα το κάνεις ποτέ. Το ξέρουμε αυτό.
Δεν υπάρχει καμία «σωστή ηλικία» στην οποία θα πεις οκ τώρα τα ξέρω όλα. Μέχρι να πεθάνουμε, μαθαίνουμε. Άρα λοιπόν μέσα σου θα νιώσεις πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να ξεκινήσεις κάτι δικό σου. Τα υπόλοιπα είναι δικαιολογίες.
Και εγώ έκανα λάθη. Πολλές φορές σκέφτομαι ότι αν ξεκίναγα τώρα, θα ήμουν πολύ πιο συνειδητοποιημένη. Αλλά, τελικά θα ήμουν; Αφού την εμπειρία που έχω σήμερα, την απέκτησα ακριβώς μέσα από τα λάθη μου. Άρα λοιπόν αν ξεκίναγα ξαφνικά σήμερα, δεν θα είχαν βιώσει όλα αυτά από το 2014. Έτσι μπορεί να μην ήμουν καλύτερη στην πραγματικότητα. Όπως και να ‘χει λοιπόν, με ωφέλησε το ότι ξεκίνησα στα 23.
Καλύτερα να προσπαθήσεις πολύ και να αποτύχει αυτό που έφτιαξες, παρά να μην προσπαθήσεις καθόλου.
Στην προηγούμενη συνέντευξη είχαμε συζητήσει επίσης για τις μεγάλες αλυσίδες τύπου Zara, Bershka κλπ. Μου είχες πει τότε ότι δεν συμφωνείς με το πως λειτουργούν, κυρίως σε ότι έχει να κάνει με τους εργαζομένους στα εργοστάσια, και ότι ουσιαστικά δεν θα ήθελες να γίνεις σαν αυτά τα brands. Σήμερα έχεις ακόμα την ίδια άποψη;
Ναι πιστεύω το ίδιο. Δεν συμφωνώ στην εκμετάλλευση των ανθρώπων. Και μακάρι αν κάποια στιγμή μπορέσω να πάρω υπαλλήλους και φτιάξω ένα μεγάλο μαγαζί, τότε θα ήθελα οι άνθρωποι αυτοί να είναι σαν συνάδελφοι μου. Όχι σαν υπάλληλοι. Αυτό το λέω γιατί ήμουν υπάλληλος πολλά χρόνια. Είχα καλά και κακά αφεντικά. Και είδα ότι ο σωστός leader, είναι αυτός που βρίσκεται δίπλα σου. Πρέπει να τον σέβεσαι, όχι να τον φοβάσαι.
Το να κάνω μια βιομηχανία, με αμέτρητους υπαλλήλους, και να έχω κοπέλες να δουλεύουν για 400 ευρώ, είναι κάτι που δεν θα μου άρεσε. Γιατί να το κάνω;
Ναι, αλλά μπορεί να είσαι εκατομμυριούχα σε εκείνο το σημείο, θα πει κάποιος. Για να κάνω λίγο τον συνήγορο του διαβόλου
Οκ, αλλά τι να τα κάνω τα εκατομμύρια; Να πάρω αμάξι; Έχω αμάξι. Να πάρω σπίτι; Έχω σπίτι, δεν θέλω μεγαλύτερο. Ακόμα κι αν θέλω να πάω π.χ. διακοπές σε ένα καλό μέρος, θα μαζέψω σιγά- σιγά τα χρήματα και θα πάω. Ποτέ δεν ήθελα να γίνω εκατομμυριούχα. Θέλω να είμαι οικονομικά άνετη, για να μπορώ να ζήσω αξιοπρεπώς και να βοηθάω την οικογένεια μου ή τους φίλους μου. Το να είμαι εκατομμυριούχα και να ζω μόνη σε μια βίλα ποτέ δεν μου άρεσε σαν ιδέα.
Κάτι που επίσης είχες πει στην προηγούμενη συνέντευξη, είναι δεν ανοίγεις τις Κυριακές, και ούτε σκόπευες να το κάνεις στο μέλλον. Καταρχήν θέλω να ρωτήσω αν το έχεις τηρήσει αυτό στα 2 χρόνια που μεσολάβησαν, και αν σκοπεύεις να το κρατήσεις και από εδώ και πέρα
Δεν άνοιξα καμία Κυριακή, και ούτε θέλω να το κάνω στο μέλλον. Δεν ξέρω καν ποιες Κυριακές επιτρέπεται να ανοίξουν τα μαγαζιά.
Ελπίζω να λες την αλήθεια τώρα, και να μην εμφανιστούν πελάτες κάτω από την συνέντευξη και να σχολιάζουν «Πήγαμε στο μαγαζί εκείνη την Κυριακή και ήταν ανοιχτά»
Δεν υπάρχει περίπτωση (γέλια). Αν το είχα κάνει θα το έλεγα, δεν ντρέπομαι. Θα έλεγα ότι αποφάσισα να ανοίξω π.χ. γιατί είχα ανάγκη να βγάλω χρήματα. Εγώ δεν πάω καν να ψωνίσω την Κυριακή. Το θεωρώ χαζό.
Για το Κυριακάτικο άνοιγμα δεν άλλαξες γνώμη μετά από δύο χρόνια. Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, έχεις αλλάξει γνώμη για κάτι τελικά; Για κάτι που έκανες λάθος ή κάτι που θα μπορούσε να γίνει καλύτερα
Εννοείται. Έχω κάνει πάρα πολλά λάθη. Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο να πω αυτή τη στιγμή, αλλά είναι πράγματα που έχουν να κάνουν με την διαχείριση της επιχείρησης, την συνέπεια ή μπορεί να είναι ακόμα και λάθος στάμπες σε ρούχα. Οι άνθρωποι είμαστε όλο λάθη, τα οποία τα διορθώνουμε.
Αν γύρναγες τον χρόνο πίσω στο 2014, θα ξεκίναγες πάλι την επιχείρηση;
Ναι θα το έκανα. Και αν με μια χρονομηχανή μπορούσα να γυρίσω πίσω έχοντας και τις γνώσεις του σήμερα, θα το έκανα ακόμα καλύτερα νομίζω! Το βασικό είναι να αγαπάς κάτι. Αν το αγαπάς, μπορείς να τα καταφέρεις.
