«Όταν έχεις πρόβλημα και ο συνεργάτης σου κάθεται δίπλα σου στον καναπέ, μπαίνεις πολύ εύκολα στον πειρασμό να το συζητήσεις», παραδέχονται η Αγγελική Δράκου και ο Κώστας Παπάζογλου. «Οι σχέσεις γενικά είναι δύσκολες (και ίσως οι σημερινές ελληνικές συνθήκες τις κάνουν ακόμη πιο δύσκολες) αλλά μάλλον το να είναι δυο άνθρωποι συνεργάτες και οικογένεια, ήταν πάντα πρόκληση» συμπληρώνουν.
Οι δυο τους έχουν δημιουργήσει το brand Grizo & Prasino, μια επιχείρηση με βότανα από την Κομοτηνή, τα οποία έχουν φτάσει ως το Βέλγιο και τη Γερμανία. Τώρα μιλούν στο It’s Possible για το πως είναι να αναπτύσσεις μια επιχείρηση μαζί με έναν άνθρωπο με τον οποίο είσαι ζευγάρι και στη ζωή, εξηγούν τι προϊόντα παράγουν αυτή τη στιγμή, ενώ δίνουν και τις δικές τους συμβουλές σε εκείνους που σκέφτονται να ξεκινήσουν ένα δικό τους project αλλά διστάζουν.
Οι δύο άνθρωποι που ιδρύσατε το brand, είστε και ζευγάρι στη ζωή. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι αυτό να συνδυαστεί, και πως είναι η καθημερινότητα σας;
Αναγκαστικά αυτή η συνέντευξη θα αρχίσει με ένα «άουτς» και έναν βαθύ αναστεναγμό. Ζούμε μαζί 14 χρόνια και δουλεύουμε παρέα τα τελευταία 5. Δεν το κρύβουμε ότι αυτός ο συνδυασμός μας έχει δυσκολέψει πολύ. Οι σχέσεις γενικά είναι δύσκολες ( και ίσως οι σημερινές ελληνικές συνθήκες τις κάνουν ακόμη πιο δύσκολες) αλλά μάλλον το να είναι δυο άνθρωποι συνεργάτες και οικογένεια, ήταν πάντα πρόκληση. Υπάρχουν ένα σωρό παραδείγματα στις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις και τη φθορά στις μεταξύ τους σχέσεις.
Αν είναι ωραίο να δημιουργείς μαζί με τον άνθρωπό σου; Ναι είναι. Αν χαιρόμαστε ως ζευγάρι να βλέπουμε ότι είμαστε καλή ομάδα και στη δουλειά; Χαιρόμαστε πολύ φυσικά. Θα μαλώναμε λιγότερο αν δε δουλεύαμε μαζί; Ω ναιιιι. Θα δουλεύαμε λιγότερο αν είχαμε ο καθένας διαφορετικό επάγγελμα; Σίγουρα. Το ότι γίναμε το grizo & το prasino είναι το μεγαλύτερο λάθος για τη σχέση μας σαν ζευγάρι και ταυτόχρονα η κρυφή μας υπερδύναμη για την επιχείρηση.
Μας «ζορίζει» καθημερινά να αφήνουμε τη δουλειά εκτός σπιτιού. Όταν έχεις πρόβλημα και ο συνεργάτης σου κάθεται δίπλα σου στον καναπέ, μπαίνεις πολύ εύκολα στον πειρασμό να το συζητήσεις.
Κι αυτό είναι μόνο το ένα κομμάτι. Το δυσκολότερο είναι ότι απαιτούνται ταχυδακτυλουργικά για να υπάρξουμε και οι 2 ταυτόχρονα στο σπίτι με το παιδί μας.
Το αντιμετωπίζουμε συχνά και με χιούμορ πλέον, αλλά κατά διαστήματα αναρωτιόμαστε πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή μας, αν παραμέναμε ο ένας γεωπόνος και η άλλη δικηγόρος. Και η απάντηση είναι αναμφισβήτητα ότι τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο. Ούτε για την οικογένειά μας ούτε για την επιχείρησή μας. Και το αν θα ήταν καλύτερα ή όχι, μάλλον δε θα το μάθουμε ποτέ.
Τι περιλαμβάνει το brand σας αυτή τη στιγμή;
Στο eshop μας, www.grizoprasino.com,κανείς μπορεί να βρει πολλά περισσότερα και συχνά πολλά είναι limited. Τα σταθερά προιόντα που παράγουμε εμείς οι ίδιοι είναι 16 μονοποικιλιακά βότανα, άλλα τόσα εμπνευσμένα βοτανικά μίγματα, 8 κωδικούς σε εμφιαλωμένο κρύο τσάι από βότανα, 2 snacks από ξηρούς καρπούς με βότανα, 1 αλάτι αρωματισμένο και 3 προϊόντα spa, όπως τα λέμε εμείς. Δηλαδή ένα μίγμα βοτάνων για βρεφικό μπάνιο, ένα για ατμόλουτρο προσώπου και ένα ακόμη για μπάνιο ενηλίκων.
Μέχρι ποιες χώρες έχουν φτάσει τα προϊόντα σας;
Η κατεύθυνσή μας δεν είναι εξαγωγική. Είναι κάτι που μας απασχολεί και μας ενδιαφέρει πλέον, αλλά ακόμη δεν το έχουμε επιδιώξει. Φυσικά έχουμε κάποιες μόνιμες συνεργασίες στο Βέλγιο, τη Γαλλία και τη Γερμανία αλλά είναι «στα μέτρα μας» και αποτελούν το 10% της δραστηριότητάς μας. Πιστεύουμε ότι πριν «κοιτάξει» ένα brand έξω, πρέπει πρώτα να γίνει γνωστό και να αγαπηθεί στη χώρα του.
Στη δική μας περίπτωση παίζει ρόλο και η παραγωγή. Όταν έχεις μικρή παραγωγή αναγκάζεσαι να επιλέξεις που θα τη διαθέσεις. Μπορεί να συμφέρει περισσότερο να τη διαθέσεις στο εξωτερικό, μπορεί και όχι. Σίγουρα όμως για εμάς ήταν εξαρχής στόχος να πείσουμε τους Έλληνες να ξεχάσουν τα φακελάκια του εμπορίου και να δοκιμάσουν ποιοτικά ελληνικά βότανα. Έχουμε πολλά ακόμη να κάνουμε σε αυτό το κομμάτι πριν αλλάξουμε πορεία.
Βλέποντας το καθαρά business κομμάτι, πόσο εύκολο είναι να ξεκινήσει ένα τέτοιο brand από την Ελλάδα και να αναπτυχθεί; Και μιλώ τόσο για το αρχικό μπάτζετ, όσο και για τις υποχρεώσεις στη συνέχεια (φορολογικό πλαίσιο, εισφορές κλπ)
Δεν είναι εύκολο. Τίποτα όμως δεν είναι εύκολο στην Ελλάδα σήμερα σε ό,τι αφορά το επιχειρείν. Αν δεν το αγαπάς πολύ , δεν έχεις ελπίδα να αντέξεις όσα θα συναντήσεις στο δρόμο σου. Στην πραγματικότητα οι δυσκολίες είναι ίδιες σχεδόν για όλα τα μικρά brands. Άσχετα από τον κλάδο.
Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι καθημερινά περισσότερο ασχολούμαστε με το να λύνουμε προβλήματα (και να μετράμε αν «βγαίνουν τα κουκιά») παρά κάνουμε τη δουλειά μας. Πέρα από κάποιες περιπτώσεις που ξεκινούν με σοβαρό budget, σωστό business plan και καλή έρευνα αγοράς, οι υπόλοιποι δίνουμε μάχη αυτό-χρηματοδοτώντας την ανάπτυξή μας.
Δεν είναι ακατόρθωτο αλλά θέλει πολλή υπομονή και επιμονή.
Υπάρχουν αρκετοί νέοι ή λίγο μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι, που σκέφτονται να ξεκινήσουν ένα δικό τους project αλλά διστάζουν. Μέσα από τη δική σας εμπειρία τι συμβουλές θα τους δίνατε και ποιες πρέπει να είναι οι πρώτες σκέψεις που θα έχουν στο μυαλό τους;
Να μη διστάσουν να ρωτήσουν ειδικούς. Να μην καθυστερήσουν να ζητήσουν βοήθεια. Δεν υπάρχει λόγος να ανακαλύπτει ο καθένας μόνος του τον τροχό. Δεν πάμε έτσι παρακάτω και οι πιθανότητες να εξαντληθούμε στη διαδρομή πολλαπλασιάζονται.
Όσο για τις πρώτες σκέψεις, μάλλον δεν είμαστε οι κατάλληλοι να απαντήσουμε. Για εμάς ξεκίνησε απλώς από τον ενθουσιασμό μας για τα βότανα. Μπορεί να ήμασταν σε καλύτερη θέση αν είχαμε ξεκινήσει από το τι έχει ανάγκη η αγορά. Κι αν το είχαμε σκεφτεί έτσι πιθανόν να μην είχαμε πάρει ποτέ την απόφαση να το προσπαθήσουμε…
Μάλλον η συμβουλή μας είναι να διερευνήσουν πως θα είναι πραγματικά η καθημερινότητά τους και αν αυτό τελικά τους κάνει χαρούμενους, τότε να το τολμήσουν.
