Όταν ο καθηγητής Andy Molinsky ξεκίνησε για πρώτη φορά την έρευνα για τις «ζώνες άνεσης» των ανθρώπων το 2015, εντόπισε το ίδιο πράγμα που κάνουν όλοι στο διαδίκτυο: Κοιτούν εμπνευσμένα αποφθέγματα για τη ζωή που υπάρχει έξω από τη ζώνη άνεσης, φωτογραφίες χρυσόψαρων που κάνουν ένα άλμα έξω από τη γυάλα τους, to-do λίστες για να οδηγηθείς έξω από την ζώνη άνεσης σου. Ουσιαστικά, η pop psychology έλεγε στους ανθρώπους ότι με αρκετή έμπνευση, ο καθένας μπορεί να κάνει ένα άλμα για να φύγει από τη ζώνη άνεσής του.
Τι δεν βρήκε ο Molinsky: Κάποιο είδος πραγματικής, ολοκληρωμένης στρατηγικής που εξηγούσε τη διαφορά μεταξύ των ανθρώπων που κατάφεραν να εγκαταλείψουν τις ζώνες άνεσής τους και των ανθρώπων που δεν το έκαναν.
«Η έμπνευση είναι εξαιρετικά σημαντική στην ψυχολογία, αυτό που ονομάζουμε motivation» είπε ο ίδιος στην κεντρική ομιλία του στο People Matters L&D Conference APAC. «Αλλά για να κάνεις οτιδήποτε δύσκολο, χρειάζεσαι όχι μόνο κίνητρο, αλλά και ικανότητα. Χρειάζεστε μια στρατηγική – ένα playbook. Χρειάζεστε ένα σχέδιο σχετικά με το ποιες είναι οι προκλήσεις και πώς μπορείτε να αναπτύξετε μια στρατηγική για να τις ξεπεράσετε», τόνισε.
Ο Molinsky, ο οποίος είναι καθηγητής Διεθνούς Διοίκησης και Οργανωτικής Συμπεριφοράς στο International Business School του Πανεπιστημίου Brandeis, είπε ότι για να κατανοήσουμε πραγματικά την ψυχολογία γύρω από την έξοδο από τη ζώνη άνεσης, πρέπει να απαντηθούν τρία ερωτήματα:
1. Γιατί είναι τόσο δύσκολο να ενεργήσεις έξω από τη ζώνη άνεσής σου;
2. Πώς αποφεύγουμε να το κάνουμε;
3. Τι χρειάζεται να κάνουμε για να το πετύχουμε τελικά;
Στο «γιατί» του Νο1, μπορεί να εμπεριέχονται διάφορα ψυχολογικά challenges. Από την ανησυχία ότι δεν θα είμαστε καλοί σε αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε, μέχρι το άγχος ότι δεν θα είμαστε αποδεκτοί από τους άλλους. ‘Η μπορεί να ανησυχούμε ότι αν βγούμε έξω από την ζώνη άνεσης μας, θα χάσουμε την ταυτότητα μας. ‘Η μπορεί να νιώθουμε γενικότερα ότι κάνουμε κάτι λάθος, βγαίνοντας έξω από την ζώνη άνεσης μας.
Η δυσκολία αυτών των προκλήσεων δεν μας ωθεί να τις αντιμετωπίσουμε. Αντίθετα, ο Molinsky διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι είναι πολύ πιο πιθανό να καταλήξουν υποσυνείδητα με στρατηγικές… για να αποφύγουν αυτές τις προκλήσεις εξ’ αρχής – να μην βγουν καθόλου από τη ζώνη άνεσης ή να το κάνουν όσο το δυνατόν λιγότερο.
Κάπως έτσι δημιουργούνται 3 βασικοί δρόμοι:
Δεν το κάνεις καθόλου– η πιο απλή στρατηγική, για να απορρίψετε την ιδέα εντελώς.
Το κάνεις, αλλά μόνο εν μέρει – κάνουμε συμβιβασμό, για να δώσουμε στον εαυτό μας αυτή την αίσθηση ικανοποίησης χωρίς να καταβάλουμε όλη την προσπάθεια.
Το αντικαθιστούμε με μια παρόμοια ενέργεια – η πιο κοινή στρατηγική, για να κάνουμε κάτι άλλο που είναι παρόμοιο με αυτό στο οποίο αισθανόμαστε ότι είναι challenging, αλλά είναι πιο απλό και λιγότερο αποτελεσματικό.
«Στην ουσία, το νούμερο τρία είναι ένας τρόπος να αποφύγεις κάτι που πραγματικά φοβάσαι να κάνεις», λέει ο καθηγητής. Μπορείς να αναβάλεις κάτι ή να πεις στον εαυτό σου ότι δεν είναι τόσο σημαντικό – ενώ στην πραγματικότητα είναι σημαντικό για την επίτευξη των στόχων σου.
Όλα αυτά, αποδεικνύεται, ότι δημιουργούν έναν φαύλο κύκλο αποφυγής όπου οι άνθρωποι ανακουφίζονται βραχυπρόθεσμα από το να ξεφύγουν από την πρόκληση, και τελικά καταλλήγουν να φοβούνται ακόμη περισσότερο τη δυσκολία της και να την αποφεύγουν ακόμη πιο εντατικά.
Και ποια είναι η λύση μετά από όλα αυτά; Ο Molinsky εντόπισε τρία διαφορετικά εργαλεία που διακρίνουν τους ανθρώπους που εγκαταλείπουν επιτυχώς τις ζώνες άνεσής τους από αυτούς που είναι λιγότερο επιτυχημένοι.
Πεποίθηση: Μια βαθιά αίσθηση του σκοπού. Αν και δεν διαγράφει την αίσθηση της δυσφορίας, δίνει στους ανθρώπους το κίνητρο να επιμείνουν ενάντια στη δυσφορία και τα δικά τους ένστικτα να σταματήσουν. Είναι ένα εξαιρετικά υποκειμενικό και προσωπικό πράγμα, είπε ο καθηγητής, και θα διαφέρει από άτομο σε άτομο. Αυτό που δεν πρέπει να διαφέρει είναι η προσέγγιση σε αυτό. «Εντοπίστε και αγκαλιάστε αυτήν την πηγή πεποίθησης», συμβούλεψε. «Αυτό είναι ένα βασικό πρώτο βήμα».
Εξατομίκευση: «Δεν υπάρχει μια έκδοση που να ταιριάζει σε όλους για να βγεις έξω από τη ζώνη άνεσής σου», λέει. «Χρησιμοποιώ αυτή τη μεταφορά: όταν αγοράζετε ένα ρούχο, μερικές φορές πρέπει να το τροποποιήσετε κατά ένα μικρό αλλά ουσιαστικό ποσοστό, ώστε να σας ταιριάζει».
Σαφήνεια: Αυτός είναι ένας τρόπος για να διαχειριστείς τις ίσως ακραίες συναισθηματικές σου αντιδράσεις, μπροστά σε ένα δύσκολο εμπόδιο ή μπροστά στο άγνωστο. Και να μπεις σε ένα πιο ισχυροποιημένο mode. Από το «Δεν μπορώ ποτέ να το κάνω αυτό», σε «Παλεύω με ορισμένα σημεία, αλλά τα πάω καλύτερα με άλλα».
Στην έρευνά του, ο Molinsky διαπίστωσε ότι αυτά τα τρία εργαλεία δημιουργούν το αντίθετο από τον φαύλο κύκλο της αποφυγής: Οταν κάποιος μπορεί να προχωρήσει χρησιμοποιώντας αυτά, το άγχος του μειώνεται στην πραγματικότητα επειδή μαθαίνει ότι το έργο δεν είναι τόσο δύσκολο όσο πίστευαν. Και είναι πιο πιθανό να το δοκιμάσει. «Αυτό είναι που λέμε θετικό σπιράλ. Και το να βοηθώ τους ανθρώπους να περάσουν από το φαύλο αρνητικό σπιράλ, στο θετικό σπίραλ είναι ο στόχος της δουλειάς που κάνω», λέει ο καθηγητής.
