Σε κάθε συζήτηση στην δουλειά, υπάρχουν δύο πράγματα που κινούνται παράλληλα: Οι λέξεις που λέγονται δυνατά, και αυτές που είναι… σιωπηλές. Για να καταφέρεις να φέρεις σε πέρας την όποια αποστολή σου, είναι σημαντικό να καταλάβεις τι θέλουν να πουν οι άλλοι, ακόμα κι αν δεν το λένε φωναχτά.
Αλλά πως θα εντοπίσεις τις λεπτές ενδείξεις που υπάρχουν στο δωμάτιο; Τι σήματα πρέπει να ψάχνετε; Και τι μπορείτε να κάνετε για να επηρεάσετε όλα αυτά που δεν λέγονται φωναχτά;
«Το να ξέρεις πώς να διαβάζεις ανάμεσα στις γραμμές είναι μια κρίσιμη δεξιότητα στο χώρο εργασίας», λέει η Annie McKee, ανώτερη συνεργάτης στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και συγγραφέας του How to Be Happy at Work. «Πρέπει να κατανοείς τους άλλους ανθρώπους – τι θέλουν, τι δεν θέλουν, τους φόβους, τις ελπίδες, τα όνειρα και τα κίνητρά τους», λέει στο Harvard Business Review. «Αυτό οικοδομεί εμπιστοσύνη. Και η εμπιστοσύνη είναι θεμελιώδης για να γίνει η δουλειά», εξηγεί η ίδια.
Ο καλύτερος τρόπος για να «διαβάσετε» ένα δωμάτιο είναι να δίνετε μεγάλη προσοχή στους ανθρώπους — και όχι μόνο σε αυτά που λένε. «Αν βασίζεστε [αποκλειστικά] στα λόγια τους, θα έχετε μόνο τη μισή εικόνα», λέει η McKee. Κατά την είσοδο σε μια συνάντηση, συνιστά, να κάνετε «μια γρήγορη σάρωση των ατόμων», σημειώνοντας «ποιος είναι δίπλα σε ποιον, ποιος χαμογελάει, ποιος όχι, ποιος στέκεται, ποιος κάθεται και πόσος χώρος είναι μεταξύ των ανθρώπων». Στη συνέχεια, προσπαθήστε να μάθετε «τις σχεδόν αόρατες ενδείξεις για το πώς νιώθουν οι άνθρωποι» κοιτάζοντας προσεκτικά «τις εκφράσεις του προσώπου, τη στάση και τη γλώσσα του σώματός τους». Να είστε σε επιφυλακή για «γρήγορες μικροεκφράσεις», όπως «φευγαλέα χαμόγελα, ανασηκωμένα φρύδια ή ακόμα και μικροσκοπικά συνοφρυώματα». Η προσεκτική παρατήρηση θα σας δώσει τις πληροφορίες που χρειάζεστε για να ερμηνεύσετε τη δυναμική της ομάδας.
Επίσης είναι σημαντικό να ελέγχεις το πόσο μιλάς. Δεν μπορείτε να παρατηρήσετε, αν ξοδεύετε τον περισσότερο χρόνο σας μιλώντας. Πρέπει να ακούσεις. Είτε βρίσκεστε σε ένα δωμάτιο με μια μεγάλη ομάδα ανθρώπων, μια μικρή ομάδα, είτε μιλάτε με έναν συνάδελφο ένας προς έναν, πρέπει να κάνετε συχνές παύσεις «για να σκεφτείτε πραγματικά τι λέει ο άλλος» και να εστιάσετε τις μη λεκτικές ενδείξεις. Μην περιμένετε απλώς τη σειρά σας για να μιλήσετε. Να είστε ενεργοί ακροατές. Αφού το άλλο άτομο πει κάτι, επαναλάβετε αυτό που είπε για να δείξετε ότι προσέχετε.
Μόλις «συντονιστείτε στα συναισθήματα και την ενέργεια στο δωμάτιο», μπορείτε να «προσπαθήσετε να κατανοήσετε αυτό που θεωρείτε ότι γνωρίζετε», λέει η McKee. Συνιστά «τη δημιουργία πολλαπλών υποθέσεων για το τι συμβαίνει». Εξετάστε τα άτομα της ομάδας ευρύτερα και σκεφτείτε τους πιθανούς λόγους για τις ατομικές και συλλογικές συναισθηματικές τους καταστάσεις. «Τι συμβαίνει στη ζωή τους; Τι συμβαίνει στις δουλειές τους; Τι γνωρίζετε για αυτούς τους ανθρώπους;». Εάν δεν ξέρετε πολλά, αυτό μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά μπορείτε ακόμα να δημιουργήσετε υποθέσεις για το τι κινητοποιεί τους ανθρώπους.
Ταυτόχρονα, δεν πρέπει να προβάλλετε τα συναισθήματά σας στην ομάδα. «Κρατήστε τα συναισθήματά σας υπό έλεγχο», λέει η McKee, προσθέτοντας ότι αυτό είναι κάτι που «χρειάζεται τεράστια ικανότητα και αυτοέλεγχο». Εάν, ας πούμε, στο δωμάτιο υπάρχει ένταση, μην αφήσετε τον εαυτό σας «να παρασυρθεί από την αρνητική ενέργεια και μην ενδώσετε στη φυσική σας τάση να φοβάστε και να θυμώσετε».
Όταν έχετε αναπτύξει μερικές εξηγήσεις για το τι συμβαίνει στο δωμάτιο, ελέγξτε αυτά που έχετε καταλάβει. Μπορείτε να το κάνετε αυτό συνεχίζοντας να συλλέγετε περαιτέρω πληροφορίες — αν και θα πρέπει να συνεχίσετε να είστε ανοιχτοί σε ό,τι βλέπετε και αισθάνεστε, ώστε να μην πέσετε θύματα της μεροληψίας επιβεβαίωσης. Μπορείτε επίσης να ρωτήσετε τους ανθρώπους απευθείας, ιδιωτικά, λέει η McKee. Όταν βρίσκεστε σε συνομιλίες ένας προς έναν, μπορεί να πείτε κάτι σαν: «Στη συνάντηση σε είδα να τεντώνεις τα φρύδια σου όταν η συζήτηση στράφηκε στο έργο Χ — πώς νιώθεις γι’ αυτό;» Πιθανότατα, οι συνάδελφοί σας θα χαρούν που το προσέξατε, λέει η ίδια. Όταν προσέχετε τα συναισθήματα και τις αντιδράσεις των ανθρώπων, «αισθάνονται ότι τους προσέχετε». Μια άλλη τακτική που προτείνει η McKee είναι να μιλήσετε με έναν έμπιστο συνάδελφο, μέντορα ή coach. «Μιλήστε για αυτό που έχετε παρατηρήσει — όχι με κουτσομπολίστικο τρόπο, αλλά ως ευκαιρία μάθησης», λέει. Αυτός ο άνθρωπος ίσως θα μπορέσει να «μεταφράσει» τα σημάδια που είδες.
Εάν στη μέση μιας συνάντησης ή αλληλεπίδρασης, παρατηρήσετε ότι τα πράγματα γίνονται τεταμένα ή θερμαίνονται, μπορείτε «να εκμεταλλευτείτε την ευκαιρία για να μετατοπίσετε τη συναισθηματική κατάσταση του δωματίου», λέει η McKee. «Χρησιμοποιήστε χιούμορ», προσθέτει. «Ή να συμπάσχετε με την ομάδα – κάντε τους να νιώσουν καλά». Συνιστά να προσδιορίσετε ποιος στην αίθουσα φαίνεται να είναι σε πιο ισχυρή θέση και στη συνέχεια να εστιάσετε στο να πάρετε αυτό το άτομο με το μέρος σας. «Θα μπορούσε να είναι ένα άτομο που είναι πιο παλιός ή το άτομο με το οποίο κάθονται πιο κοντά οι άλλοι. Θα μπορούσε να είναι το άτομο που λέει αστεία και έχει την ικανότητα να ελαφρύνει τη διάθεση» εξηγεί η McKee.
Παρακολουθήστε “για τυχόν θετικά σήματα” – το στέλεχος στη γωνία που χαμογελά, για παράδειγμα – και επικεντρωθείτε σε αυτά. Είναι σημαντικό, συνεχίστε να δίνετε προσοχή σε αυτά που δεν λέγονται. «Οι περισσότεροι άνθρωποι απλώς περιμένουν να μιλήσουν», λέει. Ως αποτέλεσμα, «μπορεί να πιάνουμε τις περισσότερες λέξεις, αλλά μας λείπει… η μουσική».
