Είναι γνωστή η ιστορία με τον Steve Jobs: Ο εμβληματικός συνιδρυτής της Apple έκανε μαθήματα καλλιγραφίας σε νεαρή ηλικία. Kαι στη συνέχεια αυτό του χρησίμεψε για να φτιάξει την γραμματοσειρά του Macintosh. Όπως έχει πει ο ίδιος, οι «κουκίδες» στη ζωή μας ενώνονται. Ακόμα και πράγματα που φαινομενικά μοιάζουν ασύνδετα μεταξύ τους, μπορούν να ενωθούν.
Πως θα μπορούσε να χρησιμέψει το βιολί και το θέατρο στην επιχειρηματικότητα; Η Χαρά Μαρία Μορφωνιού το κάνει ήδη. Είναι οι δικές της «κουκίδες» που ενώθηκαν. Η ίδια ασχολείται με το θέατρο, ξέρει να παίζει βιολί και πλέον είναι ενεργή και στο κομμάτι της κοινωνικής επιχειρηματικότητας μιας και είναι συνιδρύτρια του project Travelectors. Και εξηγεί πως συνδυάζονται όλα αυτά.
Ποιο είναι το επαγγελματικό background σας και πως από τις τέχνες φτάσατε στην επιχειρηματικότητα;
Η αλήθεια είναι ότι στο μυαλό μου δε τα διαχωρίζω υπάρχουν από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου και τα δύο σε μια σιωπηλή συμφωνία. Την τέχνη τη χρησιμοποιούσα πάντα εργαλειακά σε ότι έκανα προσπαθούσα να του δίνω την ταυτότητα μου, μέσα από τα βιώματα μου και τις αντιλήψεις μου, με έναν τρόπο που εξωτερίκευε το ανθρώπινο συναίσθημα και έδινε χώρο για συζήτηση στο τραπέζι. Οδηγούσα τους ανθρώπους να γίνουν παρατηρητές της τέχνης και να κάνουν ένα βήμα πίσω σε αυτό που βλέπουν και ακούν ώστε να το αμφισβητούν και να το αξιολογούν με νέο μάτι. Στα σεμινάρια που έκανα στην εξαιρετική συνεργασία μου με τη Social Innov, είχα την ευκαιρία να δουλέψω με πολλούς ανθρώπους, άνεργους, εκπαιδευτικούς ηλικειωμένους, μετανάστες, φοιτητές, και να τους εκπαιδεύσω πάνω στις ψηφιακές δεξιότητες.
Ήταν ένα καθοριστικό βήμα για μένα να χρησιμοποιήσω την τέχνη, καθώς παρατηρούσα το φόβο των ανθρώπων, που αντιλαμβάνονταν το που βρίσκονται αλλά και την εκπληξη και τη χαρά τους όταν τους μετέφερα το που μπορούν να φτάσουν, απλά χρησιμοποιώντας ψηφιακά εργαλεία που μπορούσαν να χουν όλοι πρόσβαση σε αυτά. Την επιχειρηματικότητα επίσης την είχα πάντα μέσα μου και συγκεκριμένα την κοινωνική. Πάντα μου άρεσε να παίρνω πρωτοβουλίες και να μοιράζομαι ανοιχτά την πληροφορία και να βοηθάω τους ανθρώπους γύρω μου, πιστεύω όλοι έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε μια αλλαγή, μένει να παρατηρήσουμε λίγο που μας οδηγεί η πορεία μας. Η εμπειρία μου ως εισηγήτρια στα σεμινάρια ήταν το έναυσμα για να εξερευνήσω πόσο με γεμίζει να βοηθάω και με οδήγησε να στραφώ στην κοινωνική επιχειρηματικότητα που θα μπορούσα να το κάνω με ένα πιο μεθοδικό και συντονισμένο τρόπο.
Αρκετά από όσα μάθατε στο καλλιτεχνικό πεδίο, σας έχουν χρησιμέψει και στην επιχειρηματικότητα. Μπορείτε να μας περιγράψετε πως ακριβώς γίνεται αυτό;
Πριν ξεκινήσω τους Travelectors, με φίλους μου που γνώρισα σε θεατρική ομάδα αυτοσχεδιασμού, πήραμε την πρωτοβουλία να δημιουργήσουμε μια ερασιτεχνική θεατρική ομάδα τους Theremins. Το θέρεμιν, είναι το μόνο μουσικό όργανο το οποίο μπορεί να παιχτεί από μακρυά, δηλαδή «στον αέρα», χωρίς να αγγίζεται από τον ερμηνευτή, αυτό ακριβώς χαρακτήριζε και τους θέρεμινς δεν άφησαμε τη θεωρία της τέχνης να μας “αγγίξει”. Ξεκινήσαμε να γράφουμε το σενάριο του έργου από το τέλος προς την αρχή, γράφοντας όλοι από ένα μικρό μέρος και στο τέλος το συνθέσαμε. Σα να βλέπαμε την αντίστροφη πορεία των πραγμάτων. Αυτή η φαινομενικά μικρή ενέργεια για μένα ήταν μεγάλος δάσκαλος πολύ σημαντικών μαθημάτων. Το θέατρο , πιστεύω πρέπει να να διδάσκεται σε κάθε ακαδημία επιχειρηματική. Εξ ορισμού, μια θεατρική παράσταση σε αναγκάζει να μπεις στο προσκήνιο και ενδεχομένως να αποτύχεις. Οι άνθρωποι δεν πηγαίνουν στο θέατρο για να δουν τους ηθοποιούς να κάνουν καθημερινά πράγματα και οι επενδυτές στοιχηματίζουν σε επιχειρηματίες που αναλαμβάνουν εξαιρετικούς κινδύνους.
Οι ηθοποιοί βρίσκονται σε άγνωστες καταστάσεις και κάνουν ό, τι μπορούν με αυτό που έχουν, που είναι ο απόλυτος ορισμός της επιχειρηματικότητας.
Και ανεξάρτητα από τις πρόβες που θα κάνεις, το έργο είναι ένας ζωντανός οργανισμός, έχει πάντα το στοιχείο του άγνωστου και μπορεί στην σκηνή να προκύψει το οτιδήποτε. Τα πράγματα δε πηγαίνουν πάντα σύμφωνα με το σχέδιο, όπως ακριβώς και στην επιχειρηματικότητα. Επίσης όταν μπαίνεις στη διαδικασία να υποδυθείς ένα ρόλο, «αναγκάζεσαι” να τοποθετήσεις τον εαυτό σου στη θέση κάποιου άλλου, να δοκιμάσεις και να υποθέσεις τη συναισθηματική του κατάσταση, την εμπειρία της ζωής του και τον φακό μέσω του οποίου βλέπει τον κόσμο. Έτσι μαθαίνουμε να δρούμε με ενσυναίσθηση, να μπορούμε να καταλάβουμε και να αναγνωρίσουμε τη θέση και τη σημασία κάθε ατόμου και να αντιμετωπίζουμε όλους με σεβασμό. Η ενσυναίσθηση είναι μια σημαντική δεξιότητα για να είναι κάποιος αποτελεσματικός ηγέτης, τον βοηθάει να καταλαβαίνει τις απόψεις και τη νοοτροπία των συνεργατών του, της ομάδας του και των επωφελούμενων του. Σημαντικό ήταν το γεγονός ότι η αλληλεπίδραση που είχα με τη θεατρική μου ομάδα, μου έδωσε τη δυνατότητα να κάνω τα πρώτα μου λάθη, στη διαχείριση της ομάδας και να μάθω από αυτά.
Τελικά, τα πράγματα που μαθαίνουμε σε κάποια φάση της ζωή μας, μπορούν να μας φανούν χρήσιμα στη συνέχεια, ακόμα και με… απρόσμενο τρόπο; Για παράδειγμα είναι γνωστό ότι ο Steve Jobs έκανε μαθήματα καλλιγραφίας σε νεαρή ηλικία, και στη συνέχεια αυτό του χρησίμεψε για να φτιάξει την γραμματοσειρά του Macintosh
Συμφωνώ απόλυτα με πολλά από αυτά που έχει πει ο Steve Jobs αλλά περισσότερο με αυτό που αναφέρεις στο παράδειγμα της καλλιγραφίας! Είναι γεγονός ότι το βλέπω διαρκώς μπροστά μου στη ζωή μου. Χρειάζεται να μάθεις να συνδέεις τις καταστάσεις και τα γεγονότα που ζεις και ίσως αυτό είναι τελικά η δημιουργικότητα, δε χρειάζεται να εφεύρεις τον τροχό για να νιώσεις την αξία της έμπνευσης. Αλλά μπορείς να βρεις τον τρόπο που ενώνονται οι επιλογές που έχεις κάνει μεταξύ τους και έτσι μαθαίνεις να φτιάχνεις το δικό σου χάρτη ο οποίος είναι και ο πιο αυθεντικός χωρίς να χρειάζεται να κουμπώσει σε πάνσοφες συμβουλές και σε πεπατημένες λύσεις.
Εγώ αντίστοιχο βίωμα έχω με το βιολί που το ξεκίνησα σε μεγάλη ηλικία και για τους περισσότερους ακουγόταν αδιανόητο, θα απαντήσω τελικά, Its possible. Το οποίο απρόσμενα μου άλλαξε τον τρόπο που σκέφτομαι. Με έβαλε σε μια διαδικασία προγραμματισμού. Όταν έχω να λύσω ένα πρόβλημα το προσεγγίζω, όπως πρέπει να εκτελέσω ένα τραγούδι. Δε διαβάζω απλά τις νώτες, χρειάζεται να βγω από αυτό, να δω την μεγαλη εικόνα και να επανελθω και επιθετικά να το εκτελεσω. Θα πρέπει να σκεφτώ τις νώτες, την καθαρότητα του ήχου τη στάση του σώματος μου, τα πατήματα, να αποδώσω το ύφος του τραγουδιού να είμαι στον ρυθμό να χω τη σωστή διεύθυνση του δοξαριού όλα αυτά ταυτόχρονα. Επίσης σκέφτομαι ότι έχω μια μόνο ευκαιρία να το παίξω αυτό το τραγουδι σωστά, οραματίζομαι ότι έχω κοινό που με παρακολουθεί εκείνη τη στιγμή, με κομμένη της ανάσα και ότι δε χωράει λάθος. Καθώς εμβαθύνω σε αυτό όμως αρχίζω και δοκιμάζω σιγά σιγά τον εαυτό μου και σε dueto με ένα δεύτερο βιολί, είναι νωρίς ακόμη βέβαια , αλλά είναι τουλάχιστον μαγικό όταν δοκιμάζεις να παίξεις σε κάποια κομμάτια βιολιού , σα πρώτο βιολί και σε κάποια σα δεύτερο, μαθαίνεις και να ηγείσαι αλλά και να ακολουθείς, μια ικανότητα που σου είναι απαραίτητη όταν δουλεύεις με ομάδες . Οπότε ναι θεωρώ ότι ό,τι κάνεις μπορεί να φανεί χρήσιμο αρκεί να ξέρεις συνειδητά γιατί το επιλέγεις και πως μπορεί να εξελίξει την ταυτότητα σου.
Πως έχει διαμορφωθεί πλέον η καθημερινότητα σας; Μιας και τρέχετε και το δικό σας project
Αρχικά, το ωράριο μιας τυπικής εργασίας του 9-5 δεν ήταν ποτέ αυτό που φιλοδοξούσα να έχω. Οι δυναμικές μου ώρες μπορεί να ναι άλλοτε τη νύχτα ή σπαστά μέσα στην ημέρα και μπορώ μέσα σε αυτές να νιώθω πολύ πιο παραγωγική και αποδοτική. Πάντα φροντίζω από την προηγούμενη μέρα να γράφω τι θα κάνω την επόμενη ώστε να υπολογίζω σωστά τους χρόνους μου , νομίζω είναι από τις πρώτες δεξιότητες που χρειάζεται να αναπτύξεις, τη διαχείριση του χρόνου σου. Η ημέρα μου ξεκινά με την ενημέρωση μου, για νέα που αφορούν το industry και μου δίνουν έμπνευση και φυσικά μπορεί να επηρεάζουν σε ένα βαθμό και την πορεία του πρότζεκτ. Μετά σίγουρα θα έρθω σε επικοινωνία με το επαγγελματικό μου δίκτυο για τη δρομολόγηση συνεργατικών πρότζεκτ. Η αγαπημένη μου στιγμή της ημέρας είναι όταν θα ετοιμάσω υλικό για τα σεμινάρια, για το Εκπαιδευτικό πρόγραμμα που τρέχουμε “Τέχνη και τεχνολογία μέσα από την Οικολογία για ενήλικες με Αυτισμό”, στο Παιδικό Εργαστήρι. Νιώθω τόσο δημιουργικά στη σχεδίαση του υλικού, που ποτέ δε θέλω να το αφήνω στάσιμο, προσπαθώ να το εμπλουτίζω με διάφορα ερεθίσματα που εισπράττω μες την ημέρα και να το προσαρμόζω στα ειδικά ενδιαφέροντα των παιδιών. Φυσικά πάντα ενδιάμεσα μου αρέσει να ασχολούμαι με δραστηριότητες που με αποφορτίζουν όπως να παίζω βιολί ή επιτραπέζια και να εκπαιδεύω το κουνέλι μου και με βοηθάνε πραγματικά να καθαρίζω τις σκέψεις μου και να προσεγγίζω οποιοδήποτε ζήτημα με πιο καθαρό μυαλό. Κάθε βράδυ μου θέλω να κλείνει με το αγαπημένο μου άνιμε, έτσι ώστε πριν κοιμηθω να έχω έναν προβληματισμό και να ξυπνήσω με μια λύση.
Με απλά λόγια, τι κάνει η Travelectors Amke;
Με τους Travelectors, θέλουμε να επανασχεδιάσουμε την εργασιακή πραγματικότητα, βοηθώντας άτομα που βρίσκονται στο Φάσμα του Αυτισμού, να βρούνε εργασία που να ταιριάζει στο ταλέντο τους και στα ενδιαφέροντα τους. Τα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα, έχουν κάποιες ικανότητες που οι υπόλοιποι τυπικοί άνθρωποι δεν διαθέτουν και τους δίνει τη δυνατότητα να βλέπουν τον κόσμο έτσι ακριβώς όπως είναι χωρίς να χρειάζεται να προσθέτουν περισσότερα φίλτρα για να τον καταλάβουν. Η ικανότητα τους αυτή όπως και πολλές άλλες, τους δίνει το πλεονέκτημα να μπορούν να βρουν λύσεις πιο καινοτόμες σε προβλήματα και να βοηθήσουν τις εταιρείες σε τομείς που απαιτούν εξειδίκευση. Φυσικά κάθε αυτιστικός άνθρωπος, είναι διαφορετικός με τις ιδιαιτερότητες του, για τον λόγο αυτό χρειάζεται μελετημένη στρατηγική για την εκπαίδευση του, για να μπορέσει να συνεργαστεί με μία εταιρεία με τις καλύτερες συνθήκες. Ταυτόχρονα, προτείνουμε και στις εταιρείες που θα συνεργαστούν και θα προβούν στην ένταξη του ατόμου, ειδική εκπαίδευση αλλά και τροποποιήσεις που χρειάζεται να κάνουν ώστε το περιβάλλον τους να γίνει πιο γόνιμο και να βοηθήσει το άτομο να ανθίσει.
6# Είστε μέσα στο ελληνικό startup οικοσύστημα. Τι θετικά και τι αρνητικά έχετε δει σε αυτό;
Ξεκινώντας ένα τόσο ριζοσπαστικό εγχείρημα μέσα στην πανδημία, αντιλαμβάνομαι πόσο δυναμικό ρόλο μπορεί να παίξει τώρα, ίσως περισσότερο από ποτέ η στροφή μας στον άνθρωπο και να διακρίνουμε το σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η κοινωνική επιχειρηματικότητα και το οικοσύστημα της. Στη μέχρι τώρα πορεία μου, παρατηρώ και επικροτώ τις δράσεις που γίνονται, ωστόσο εκτιμώ ότι θα μπορούσαμε να διεκδικήσουμε περισσότερη εξωστρεφεια και συνέργειες. Χρειάζεται να πάρουμε περισσότερα ρίσκα και να δοκιμάσουμε συνεργασίες διότι μόνο ενωμένοι μπορούμε τελικά να πετύχουμε να κάνουμε ενέργειες που θα αλλάξουν την ιστορία . Είναι φορές που έχω διεσθανθεί ότι ορισμένοι οργανισμοί διστάζουν να εμπιστευτούν ανθρώπους που κάνουν τα πρώτα τους βήματα και δε διακρίνουν ότι πίσω από μια ιδέα ενός πρότζεκτ, βρίσκονται άνθρωποι και ομάδες που παρότι διαθέτουν μικρότερη εμπειρία, έχουν ικανότητες, επιμονή και επαγγελματισμό που μπορεί να καλύψει ενδεχόμενα δικά τους κενά. Βέβαια το θετικό είναι ότι τα όχι που ακούς, σε κάνουν πιο ανθεκτικό και δυνατό και σε φέρνουν δίπλα σε ανθρώπους πιο κοντά στις αξίες σου τελικά, που με σύμπνοια μπορεί να κινηθείτε για τον κοινό σας σκοπό.
Χρειάζεται να “ενημερώσουμε” το κοινωνικό μας λογισμικό σε ταχύτητα φωτός.
