Περισσότεροι από 75.000 φορολογούμενοι και επιχειρήσεις έχουν προσφύγει από το 2013 μέχρι σήμερα στη Διεύθυνση Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών (ΔΕΔ), μη αποδεχόμενοι τις αποφάσεις των εφοριών αλλά και του ελεγκτικού μηχανισμού. Υπό κανονικές συνθήκες, οι περισσότερες υποθέσεις από αυτές θα κατέληγαν στα διοικητικά δικαστήρια.
Ωστόσο η δημιουργία της ΔΕΔ, μετά τις έντονες πιέσεις της τρόικας, φαίνεται ότι από τη μία αποσυμφόρησε τα δικαστήρια, από την άλλη οι αποφάσεις εκδίδονται σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, κάτι που είναι προς το συμφέρον και του Δημοσίου αλλά και των πολιτών. Σημειώνεται ότι σήμερα υπάρχουν χιλιάδες υποθέσεις που εκκρεμούν στα διοικητικά δικαστήρια, με παρά πολλές να μην έχουν προσδιοριστεί ακόμη. Δηλαδή υπάρχουν φορολογούμενοι που περιμένουν για διάστημα περίπου 10 χρόνων για να εκδικαστεί η υπόθεσή τους, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τη βιωσιμότητα της επιχείρησής τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, από τις 75.622 υποθέσεις που εξετάστηκαν την περίοδο 2013-2022 (έως και τον Ιούλιο), οι 28.665 έχουν οδηγηθεί στα διοικητικά δικαστήρια. Η εξέλιξη αυτή έχει προφανώς μειώσει τον αριθμό των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων, που πριν από την τρόικα ξεπερνούσαν τις 100.000, ενώ σήμερα ανέρχονται σε περίπου 20.000.
Είναι ενδεικτικό ότι, για παράδειγμα, το 2015 οι υποθέσεις που κατέληξαν στα διοικητικά δικαστήρια ανέρχονταν στο 53,13% των προσφυγών που είχαν κατατεθεί στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών. Συγκεκριμένα, τη χρονιά εκείνη, από τις 10.212 προσφυγές, μόλις οι 490 είχαν γίνει δεκτές, δηλαδή δικαιώθηκαν οι φορολογούμενοι έναντι των αποφάσεων της εφορίας (μόλις το 4,7%). Επτά χρόνια μετά, το ποσοστό των προσφυγών που καταλήγουν στα διοικητικά δικαστήρια έχει περιοριστεί στο 37,90% των προσφυγών που έκλεισαν. Η ταχύτητα που εκδίδονται οι αποφάσεις είναι εντυπωσιακή για μια δημόσια υπηρεσία. Ειδικότερα, στο διάστημα 2013-2022 εξετάστηκαν 75.622 προσφυγές, εκ των οποίων:
– 18.110 φορολογούμενοι δικαιώθηκαν
– 39.181 προσφυγές απορρίφθηκαν
– 602 φορολογούμενοι παραιτήθηκαν
– 14.623 εξέπνευσε η προθεσμία για την εξέτασή τους (τέσσερις μήνες την υποβολή της προσφυγής)
Ποιοι και πώς µπορούν να προσφύγουν
1. Γιατί υποβάλλονται οι ενδικοφανείς προσφυγές;
Οι ενδικοφανείς προσφυγές υποβάλλονται για την επανεξέταση των πράξεων της φορολογικής διοίκησης στο πλαίσιο της διοικητικής διαδικασίας.
Στόχος είναι η επίλυση των φορολογικών διαφορών σε σύντομες προθεσμίες, ώστε να επιτυγχάνεται η συντομότερη είσπραξη δημόσιων εσόδων και η αποσυμφόρηση των διοικητικών δικαστηρίων από υποθέσεις που μπορούν να επιλυθούν σε επίπεδο φορολογικής διοίκησης.
2. Ποια υπηρεσία είναι αρμόδια για την εξέταση των ενδικοφανών προσφυγών;
Η ενδικοφανής προσφυγή ασκείται μέσω της αρμόδιας φορολογικής αρχής (ΔΟΥ και Ελεγκτικά Κέντρα), ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών.
3. Σε ποιες περιπτώσεις και πώς μπορώ να υποβάλω ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών;
Ο υπόχρεος, εφόσον αμφισβητεί πράξεις, ρητές ή σιωπηρές, που εκδίδονται ή συντελούνται από 1/1/2014 και εφεξής σε βάρος του από τη Φορολογική Αρχή, οφείλει, πριν από την προσφυγή του στη Διοικητική Δικαιοσύνη, να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων με αίτημα επανεξέτασης στο πλαίσιο διοικητικής διαδικασίας. Η ενδικοφανής προσφυγή κατατίθεται στην αρμόδια φορολογική αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη. Σημειώνεται ότι για την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών δεν απαιτείται παράβολο.
4. Μπορώ να υποβάλω άλλου είδους διοικητική προσφυγή κατά των πράξεων που προσβάλλονται με την ενδικοφανή προσφυγή;
Όχι. Η άσκηση οποιασδήποτε άλλης διοικητικής προσφυγής κατά των υποκειμένων στην ενδικοφανή προσφυγή πράξεων των φορολογικών αρχών είναι απαράδεκτη.
5. Μπορώ να ασκήσω προσφυγή απευθείας στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια κατά των πράξεων που υπόκεινται σε ενδικοφανή προσφυγή;
Όχι. Η άσκηση προσφυγής απευθείας στα τακτικά διοικητικά δικαστήρια κατά των υποκειμένων στην ενδικοφανή προσφυγή πράξεων των φορολογικών αρχών είναι απαράδεκτη.
Αντιθέτως, υποχρέωση άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής δεν ισχύει από 22/12/2016 στις περιπτώσεις των διαφορών που υπάγονται στην αρμοδιότητα του προέδρου πρωτοδικών του διοικητικού πρωτοδικείου.
6. Μέσα σε ποια προθεσμία μπορώ να ασκήσω ενδικοφανή προσφυγή;
Η ενδικοφανής προσφυγή ασκείται κατά πράξεων των φορολογικών αρχών εντός ανατρεπτικής προθεσμίας τριάντα ημερών, που αρχίζει από τη συντέλεση της κοινοποίησης της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης. Ειδικά για τους κατοίκους εξωτερικού, η σχετική προθεσμία ορίζεται σε εξήντα (60) ημέρες.
7. Ποιος μπορεί να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή;
Η ενδικοφανής προσφυγή υποβάλλεται από τον υπόχρεο, καθώς και από όλα τα ευθυνόμενα φυσικά πρόσωπα για την καταβολή του φόρου εκ μέρους του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας. Ειδικότερα, η ενδικοφανής προσφυγή ασκείται:
• Για σχολάζουσα κληρονομιά από τον κηδεμόνα.
• Για επιδικία από τον προσωρινό διαχειριστή.
• Για μεσεγγύηση από τον μεσεγγυούχο.
• Για πτωχεύσαντα από τον σύνδικο.
• Για ανήλικο από τον ασκούντα τη γονική μέριμνα ή τον επίτροπο και επί πλειόνων από τον έναν από αυτούς.
• Για πρόσωπο που τελεί σε δικαστική συμπαράσταση από τον δικαστικό συμπαραστάτη.
• Για θανόντα φορολογούμενο από τους κληρονόμους του.
• Για νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες σε εκκαθάριση από τους εκκαθαριστές.
Για όλες τις ως άνω περιπτώσεις, υποχρεωτικώς με την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής συνυποβάλλονται τα νομιμοποιητικά έγγραφα από τα οποία προκύπτουν οι παραπάνω ιδιότητες.
8. Προβλέπεται εναλλακτικός τρόπος υποβολής ενδικοφανούς προσφυγής;
Από 9/5/2018 είναι δυνατή η ηλεκτρονική υποβολή ενδικοφανούς προσφυγής μέσω Διαδικτύου εντός της προθεσμίας που ορίζουν οι σχετικές διατάξεις. Η σχετική δυνατότητα παρέχεται εναλλακτικά στον φορολογούμενο, ο οποίος εξακολουθεί να μπορεί να καταθέτει χειρόγραφα την ενδικοφανή προσφυγή του στην Αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη.
