Πως θα σου φαινόταν αν πήγαινες σε διάφορα μέρη του κόσμου και άκουγες να μιλάνε Ελληνικά; Τρεις νέοι φιλόλογοι από την Ξάνθη, έχουν ξεκινήσει μια ενδιαφέρουσα προσπάθεια, με την βοήθεια και της τεχνολογίας. Θέλουν να διδάξουν τα Ελληνικά ως δεύτερη ξένη γλώσσα σε ανθρώπους από όλο τον κόσμο.
«Στόχος μας είναι να κάνουμε την ελληνική γλώσσα viral στο διαδίκτυο για τους ξένους, αλλά και να εμπνεύσουμε τα μέλη της ελληνικής ομογένειας, ώστε ν’ αγαπήσουν τη γλωσσική και πολιτιστική τους παράδοση και να συνεχίσουν να επικοινωνούν και να δημιουργούν σ’ αυτή. Το project ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2021 με ένα laptop για online μαθήματα και ένα κινητό τηλέφωνο για γυρίσματα video. Μετά από 7 μήνες έχουμε καταφέρει να έχουμε τον δικό μας εξοπλισμό και να στήσουμε το δικό μας YouTube Studio, όπου παράγουμε πρότυπο γλωσσικό υλικό με εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό περιεχόμενο (edutainment)» σημειώνουν οι Κωνσταντίνος Βλάχος, Γιώργος Χατζηιωαννίδης και Τζιχάν Χατζή Ιμπραμ Κενάν, που είναι πίσω από το project. Το οποίο έχουν ονομάσει Glossonauts.
Οι 3 νέοι φιλόλογοι μιλούν στο It’s Possible απευθείας από την Ξάνθη όπου διαμένουν.
Πως προέκυψε η ιδέα για το project σας και τι τεχνολογικός εξοπλισμός χρειάζεται για να ξεκινήσει κάτι τέτοιο;
Γιώργος: Το project, όπως και κάθε ωραίο project, προέκυψε ξαφνικά και με φυσικό τρόπο. Η ιδέα γεννήθηκε ένα πρωί στο ιστορικό και λαογραφικό μουσείο της Ξάνθης, όπου εργάζομαι ως υπεύθυνος των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Μόλις είχαμε ολοκληρώσει ένα πρόγραμμα με μαθητές από ένα μειονοτικό σχολείο της πόλης, όταν ήρθε μια μαθήτρια για να μου πει ένα «μυστικό». «Μου αρέσει πολύ το μουσείο αλλά δεν καταλαβαίνω καλά ελληνικά», ήταν το μυστικό της νεαρής μαθήτριας που μου είπε σχεδόν στο αυτί.
Στην περιοχή της Θράκης έχουμε μια πολύ ενδιαφέρουσα μαθητική κοινότητα, αυτή της μειονότητας. Οι μαθητές αυτοί μιλάνε τουλάχιστον δύο γλώσσες στο σπίτι (Πομακικά, Τουρκικά) ενώ τα ελληνικά τα χρησιμοποιούν σε συγκεκριμένες περιστάσεις της καθημερινότητας. Αποτέλεσμα η ελληνομάθεια να είναι χαμηλή σε σύγκριση με τις μητρικές τους γλώσσες στην προφορική τους βέβαια εκδοχή. Υπάρχει συνεπώς το εξής οξύμωρο, να έχουμε όχι λίγους Έλληνες μαθητές εντός της χώρας που μιλάνε, διαβάζουν και γράφουν λίγο έως καθόλου καλά τα ελληνικά. Με αποτέλεσμα τα παιδιά αυτά να έχουν περιορισμένες ευκαιρίες σε προσωπικό, επαγγελματικό και κοινωνικό επίπεδο.
Γνωστό, άλλωστε, στους εκπαιδευτικούς είναι και το κενό που παρατηρείται στη διδασκαλία των ελληνικών, όχι μόνο εντός αλλά και εκτός Ελλάδας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τόσο οι μαθητές της Ομογένειας όσο και τα παιδιά Ελλήνων μεταναστών στο εξωτερικό να παρουσιάζουν σοβαρό έλλειμμα σε ό, τι αφορά την ελληνομάθεια, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η γνώση του ελληνικού πολιτισμού. Κι αυτό συμβαίνει σε μια εποχή που η ελληνική γλώσσα έχει ήδη τιμηθεί με δύο Νόμπελ Λογοτεχνίας ενώ δεν έχει μειωθεί το ενδιαφέρον των ξένων για τα ελληνικά γράμματα στη διαχρονία τους.
Τα κενά αυτά, λοιπόν της ελληνομάθειας σήμερα ερχόμαστε να καλύψουμε ως σύγχρονοι Γλωσσοναύτες! Και κάπως έτσι γεννιέται η ιδέα δημιουργίας ενός σύγχρονου οργανισμού που σκοπό θα έχει να εμπνεύσει τους νέους να ξεκινήσουν το ταξίδι εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού. Η λέξη “ταξίδι” δεν είναι τυχαία, αλλά εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την δική μας προσέγγιση στη γλωσσική εκπαίδευση. Τα παραδοσιακά συστήματα γλωσσικής διδασκαλίας αποδεικνύονται σήμερα στην πράξη και εκ του αποτελέσματος μάλλον ανεπαρκή. Η εμμονή στην παπαγαλία ανούσιων πολλές φορές πληροφοριών, η θρησκευτική σχεδόν προσήλωση στις τυποποιημένες ασκήσεις γραμματικής για εξετάσεις και τα συνεχή διαγωνίσματα δεν είναι ο βέλτιστος τρόπος για να μάθει κάποιος μια ξένη γλώσσα. Ιδιαίτερα μάλιστα αν είναι παιδί που αγαπάει το παιχνίδι ή νέος και ενήλικας με ενδιαφέροντα και ανάγκες έκφρασης και επικοινωνίας.
Δημιουργήσαμε λοιπόν μια ομάδα νέων γλωσσολόγων και την ονομάσαμε glossonauts, δηλαδή “Γλωσσοναύτες”, μια απολύτως νόμιμη καινούρια αγγλική λέξη με καθαρές ελληνικές ρίζες. Μαζί αποφασίσαμε ότι ο καλύτερος τρόπος είναι να χαράξουμε τον δικό μας δρόμο στη γλωσσική εκπαίδευση και για αυτό ξεκινήσαμε την παραγωγή πρωτότυπου εκπαιδευτικού και ψυχαγωγικού γλωσσικού υλικού (edutainment) που ανεβάζουμε στα κανάλια μας στο YouTube, Tik Tok, Instagram, Facebook και Spotify.
Η αλήθεια είναι πώς αν έχεις όρεξη και αγαπάς αυτό που κάνεις ο εξοπλισμός δεν είναι ιδιαίτερο πρόβλημα. Θα ξαφνιαστείς πραγματικά με το πόσο δημιουργικός μπορείς να γίνεις έστω και με μια κάμερα κινητού, ένα φθηνό μικρόφωνο και ένα απλό φωτιστικό δωματίου. Και εμείς κάπως έτσι ξεκινήσαμε. Δεν μείναμε όμως εκεί αλλά συνεχώς επενδύουμε χρήματα και αναβαθμίζουμε τον εξοπλισμό μας. Τώρα διαθέτουμε 2 αρκετά ποιοτικές κάμερες ενώ στήνουμε το δικό μας στούντιο στην Ξάνθη. Είχαμε στην αρχή και drone αλλά “καταρρίφθηκε” όταν του αναθέσαμε επικίνδυνη αποστολή που ξεπερνούσε τις δυνατότητές του και τις δικές μας. Το χάσαμε σε γυρίσματα στα Τέμπη του Νέστου. Κερδίσαμε όμως σε φρόνηση και εμπειρία. Σαν τον Οδυσσέα κι εμείς στο ταξίδι για τη γλωσσική μας Ιθάκη έχουμε τις απώλειες και τα μικρά μας ναυάγια. Τι γλωσσοναύτες θα ήμασταν χωρίς αυτά;
Αυτή τη στιγμή ποια είναι τα digital κανάλια σας και πως μπορεί να τα χρησιμοποιήσει κάποιος;
Κωνσταντίνος: Παράγουμε υλικό σε όλες τις μεγάλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης όπως Facebook, Instagram και Tik Tok. Το βασικό μας μέσο ωστόσο είναι το YouTube όπου και ανεβαίνει νέο βίντεο σε εβδομαδιαία βάση. Ας σημειωθεί εδώ ότι αυτή η δουλειά μας σήμερα στο Youtube ως glossonauts αποτελεί συνέχεια και εφαρμοσμένη αναβάθμιση των επιτυχημένων παραγωγών μας γλωσσολογικού περιεχομένου των Glossa Productions (YouTube) που προηγήθηκαν. Με τους glossonauts μιλάμε τώρα για παραγωγή γλωσσικού και εκπαιδευτικού υλικού αναβαθμισμένου και εστιασμένου στις σύγχρονες πολυμεσικές και πολυτροπικές απαιτήσεις. Τέλος για πιο προχωρημένους και απαιτητικούς ακροατές της Ελληνικής Γλώσσας, καθώς και για τους μυημένους στον ελληνικό πολιτισμό, ανεβάζουμε στο Spotify μια σειρά από podcasts που αφορούν θέματα ανάγνωσης της Οδύσσειας του Ομήρου με έναν πρωτότυπο φιλοσοφικό, ψυχαγωγικό και εμψυχωτικό τρόπο. Σε όλες τις πλατφόρμες μας βρίσκει κανείς με το όνομα Glossonauts.
Το υλικό μας διακρίνεται σε δύο κατηγορίες, ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα των θεατών/ακροατών. Μέχρι στιγμής για το ενήλικο κοινό μας έχουμε τη σειρά Greek in Levels (YouTube) και τα Podcasts (Spotify). Για παιδιά και εφήβους έχουμε τη σειρά ελληνικής μυθολογίας Glossonauts (YouTube) και ποικίλο υλικό όπως Quiz που ανεβαίνουν καθημερινά σε Facebook, Instagram και Tik Tok.
Αυτό που ξεχωρίζει το υλικό μας είναι ότι βλέποντας κανείς τα βίντεο στο YouTube μπορεί να μάθει ελληνικά χωρίς καν να το καταλάβει! Αυτό το επιτυγχάνουμε χάρη στην ξεχωριστή μεθοδολογία που δουλεύουμε που είναι εμπνευσμένη από τις αρχές της Suggestopedia! Στην περιγραφή κάθε βίντεο υπάρχει γλωσσικό υλικό που μπορούν να το χρησιμοποιήσουν εκπαιδευτικοί και γονείς εντελώς δωρεάν.
Τα βίντεο μας στο YouTube είναι ιδανικά για όλη την οικογένεια, ενώ έχουν σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο που να μπορούν να τα δουν ευχάριστα γονείς αλλά και παιδιά. Σε μια σύγχρονη προσέγγιση της Ελληνικής μυθολογίας, την οποία αφηγούμαστε εκ νέου, ξαναζωντανεύουμε τους μυθικούς ήρωες και τους αφήνουμε να κυκλοφορούν ανάμεσά μας ελεύθεροι για να μας διασκεδάζουν, να μας εκπαιδεύουν αλλά κυρίως να μας εμπνέουν. Ξεκινήσαμε με τον Ηρακλή, τον πρώτο γλωσσοναύτη και τις περιπέτειες του. Τέλος, όλα τα βίντεο έχουν υπότιτλους σε τρεις γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, τουρκικά), ενώ σύντομα θα προστεθούν Ισπανικά και Γερμανικά.
Η Ελληνική γλώσσα είναι τελικά δύσκολη για να την μάθει ένας ξένος;
Κωνσταντίνος: Στον Αγγλοσαξονικό κόσμο είναι πολύ διαδεδομένη η έκφραση «it’s all Greek to me», υποδηλώνοντας τη δυσκολία που θεωρείται ότι έχει η ελληνική γλώσσα προκειμένου να τη μάθεις. Το ίδιο λέμε κι εμείς άλλωστε για μια άλλη γλώσσα, τα Κινεζικά. «Μιλάει κινέζικα», λέμε, όταν δεν καταλαβαίνουμε κάποιον.
Εμείς απαντάμε ευθέως στην ουσία της ερώτησή σας και λέμε ότι σημασία δεν έχει ποια γλώσσα θέλεις να μάθεις αλλά ο τρόπος που τη μαθαίνεις. Δηλαδή το “πώς” μαθαίνεις επιδρά καθοριστικά στο “τι” μαθαίνεις. Κι αυτό ισχύει πρωτίστως για τη γλώσσα που είναι το κατεξοχήν ανθρώπινο χαρακτηριστικό γνώρισμα. Φαντάσου Γιάννη ότι είσαι πάνω σε ένα κανό. Την πρώτη φορά σου δίνω αντί για κουπιά δύο κουτάλια και σου λέω να τα χρησιμοποιήσεις αντί για κουπιά. Πόσο μακριά πιστεύεις ότι θα φτάσεις; Θα διανύσεις μερικά μέτρα και μετά θα τα παρατήσεις, επειδή κουράστηκες. Τη δεύτερη φορά σου δίνω δύο κανονικά κουπιά και οδηγίες σωστής χρήσης τους, έτσι ώστε να κωπηλατείς σωστά και να απολαμβάνεις τη βόλτα σου πάνω στο νερό. Φαντάσου, τώρα, στη δική μας περίπτωση ότι η παραδοσιακή συμβατική γλωσσική διδασκαλία, φτωχή σε ερεθίσματα, πληροφοριακά υπέρβαρη και συναισθηματικά λιποβαρής, είναι τα δύο κουτάλια με τα οποία πρέπει να μάθεις κωπηλασία… Δηλαδή ένας μη αποτελεσματικός τρόπος να μάθεις τα ελληνικά, που σε κάνει να πλήττεις να κουράζεσαι και να απαγοητεύεσαι. Ειδικά όταν αναφερόμαστε σε εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε παιδιά και νεαρούς μαθητές αυτή η παραδοσιακή μέθοδος διδασκαλίας της γλώσσας ως νεκρού γραμματοσυντακτικού σώματος κανόνων και όχι ως ζωντανού οργανισμού, είναι το ίδιο αργή και βασανιστική σαν να κωπηλατείς με κουτάλια σε μια ταραγμένη γλωσσική θάλασσα. Με τη δική μας μεθοδολογία ένα παιδί μπορεί να μάθει να διαβάζει και να γράφει ελληνικά μέσα σε 1 μήνα και σε ένα περιβάλλον παιχνιδιού και ψυχαγωγίας, παιδαγωγικά και διδακτικά οριοθετημένης.
Όχι τα ελληνκά δεν είναι μια δύσκολη γλώσσα, αρκεί να έχεις τον κατάλληλο τρόπο να τη διδάξεις και να τη διδαχτείς.
Με τα μέχρι τώρα στοιχεία που έχετε στα χέρια σας, ποιες εθνικότητες δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για να μάθουν Ελληνικά;
Κενάν: Το ενδιαφέρον της ελληνικής Ομογένειας για την ελληνομάθεια είναι αδιαμφισβήτητα μεγάλο. Αλλά και χώρες όπως η Αγγλία, η Γερμανία, η Αυστραλία και η Αμερική είναι πρώτες στη λίστα ενδιαφέροντος, εφόσον εκεί εκτός από τις μεγάλες ελληνικές κοινότητες, έχουμε αυξημένη ζήτηση για εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας και από τους ξένους. Εμείς έχουμε για την ώρα μαθητές από Αγγλία, Ιταλία, Κολομβία και Ιαπωνία. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν ένα γονέα με ελληνική καταγωγή. Ωστόσο, δεν είναι και λίγες οι περιπτώσεις ενήλικων ξένων μαθητών μας που δεν έχουν κάποια σχέση καταγωγής από τη χώρα μας αλλά μαθαίνουν ελληνικά επειδή την αγαπούν και θέλουν να ζήσουν σε αυτή.
Ποια είναι τα επόμενα πλάνα σας, σχετικά με το project σας;
Κωνσταντίνος: Το project σιγά σιγά βρίσκει τον δρόμο του και πηγαίνει στον αυτόματο πιλότο και από πίσω τρέχουμε κι εμείς να το προλάβουμε! Επιδιώκουμε να μεγαλώσουμε την κοινότητα των Γλωσσοναυτών, τόσο που να αποτελέσει ένα νέο παράδειγμα στην καθιερωμένη αντίληψη μας για την γλωσσική εκπαίδευση. Τα νέα βήματα είναι να εμπλουτιστούν τα βίντεο με ακόμη περισσότερους μυθικούς χαρακτήρες. Όπως καταλαβαίνεις οι Γλωσσοναύτες θέλουμε να γίνουν οι νέοι Avengers της ελληνικής μυθολογίας!
Για τον λόγο αυτό κάνουμε και μια ανοικτή πρόσκληση σε content creators, αν θέλουν να συνεργαστούν μαζί μας, ώστε να βγάλουμε νέα επεισόδια στο YouTube. Αναζητούμε την υποστήριξη ξένων και εγχώριων influencers που θέλουν να δείξουν τη δουλειά μας στο κοινό τους, όπως έκανε και ο αγαπημένος μας φίλος και γνωστός Φιλλέληνας Fred Grün.
Το ταξίδι τώρα ξεκινάει και ελπίζουμε να οργανώσουμε δράσεις όπως Φεστιβάλ Πολυγλωσσίας και επισκέψεις σε Σχολεία της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Στη Θράκη βρίσκεται εδώ και πολλά χρόνια κρυμμένος ένας γλωσσικός πλούτος και αυτόν σκοπεύουμε να αναδείξουμε! Άλλωστε, το ταξίδι του πρώτου διάσημου γλωσσοναύτη της ελληνικής γλώσσας, του ομηρικού Οδυσσέα, από τη Θράκη αρχίζει…
