Το αν είναι κάποιος πραγματικά μορφωμένος, δεν μετριέται με τα πτυχία. Ούτε καν με το αν έχει φτάσει να θεωρείται αυθεντία στο πεδίο του. Θα έχετε παρατηρήσει εξάλλου, ότι πολλοί θεωρητικά μορφωμένοι άνθρωποι, δυσκολεύονται να επιλύσουν «μικρά» προβλήματα στην καθημερινότητα τους.
Ο Ισοκράτης κάποτε είχε παρουσιάσει τον δικό του ορισμό για αυτό που ονομάζουμε «μορφωμένος άνθρωπος». Τα σημεία πάνω στα οποία βασίστηκε, μοιάζουν διαχρονικά. Πολλοί άνθρωποι που έχουν φτάσει σε ώριμη ηλικία και έχουν τελειοποιηθεί στη Γεωμετρία ή κάποια άλλη επιστήμη ή κάποιο άλλο εξειδικευμένο πεδίο και μάλιστα διδάσκουν και άλλους, στα καθημερινά ζητήματα της ζωής αποδεικνύονται πιο ανόητοι από τους μαθητές τους.
Τι έλεγε από την άλλη ο Ισοκράτης; Ότι οι πραγματικά μορφωμένοι άνθρωποι, είναι αυτοί που έχουν 4 συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, φτάνοντας σε μια ώριμη ηλικία:
- να έχουν την οξυδέρκεια να ερμηνεύουν σωστά τις περιστάσεις και να επωφελούνται από αυτές.
- να είναι αξιοπρεπείς, δίκαιοι και ανεκτικοί με τους ενοχλητικούς ανθρώπους. Να φέρονται με καλοσύνη και πραότητα στους φίλους τους.
- να συγκρατούν τις παρορμήσεις τους και να διαχειρίζονται γενναία τις συμφορές.
- να μην αφήνουν τις ευτυχείς συγκυρίες να τους διαφθείρουν. Να μην χαίρονται περισσότερο με όσα κέρδισαν κατά τύχη απ’ όσο χαίρονται με όσα κέρδισαν με τον κόπο και την ορθή τους σκέψη.
