Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει ανοίξει για μία ακόμα φορά η συζήτηση για το brain gain. Εξετάζοντας το πόσο εύκολο είναι να επιστρέψουν στην Ελλάδα οι νέοι που έφυγαν στο εξωτερικό για να βρουν δουλειά. Φαίνεται ότι αυτή θα είναι μία… δύσκολη αποστολή. Αφού οι περισσότεροι Έλληνες που έχουν μεταναστεύσει σε άλλες χώρες δεν φαίνονται διατεθειμένοι να επιστρέψουν, αν δεν γίνουν ριζικές αλλαγές.
Το neakriti.gr μίλησε με 3 νέους που έχουν φύγει στο εξωτερικό. Όπως εξηγούν, δεν είναι στα άμεσα πλάνα τους η επιστροφή στην Ελλάδα. Περιγράφουν τα όσα βίωσαν στην ελληνική αγορά εργασίας, και ποιες αλλαγές θα ήθελαν να δουν για να σκεφτούν τον δρόμο της επιστροφής στην χώρα μας.
Παρόμοια είναι η άποψη που έχουν κι άλλοι Έλληνες και Ελληνίδες που έχουν φύγει στο εξωτερικό. Θυμηθείτε την συνέντευξη που είχε δώσει στο It’s Possible το 2021 η Κωνσταντίνα Θεοφανοπούλου (η ίδια μπήκε στην λίστα του Forbes «30Under30»). Σε ερώτηση για τον σκέφτεται να επιστρέψει μόνιμα στην Ελλάδα, απάντησε: «Μόνιμα είναι μια λέξη που αποφεύγω, ως προς το μέρος δραστηριοποίησής μου τουλάχιστον. Πιστεύω ότι η Ελλάδα χρειάζεται να επενδύσει στην επιστήμη, ώστε να επιτευχθεί μια σημαντική επιστροφή όσων έχουμε φύγει. Δεν αποκλείω την επιστροφή μου στο μέλλον. Αλλά, στην παρούσα φάση, θα επέστρεφα περισσότερο για λόγους οικογενειακούς παρά επαγγελματικούς».
Εδώ τα όσα είπαν 3 νέοι στο neakriti.gr:
Νάντια Πολίτη
«Περισσότερα χρήματα για την ίδια δουλειά αλλά με λιγότερες ώρες»
«Εργαζόμουν στην Ελλάδα και είχα φτάσει στο σημείο να αφήσω το πτυχίο μου λίγο πίσω. Δεν εργαζόμουν πάνω στον τομέα μου. Εργαζόμουν πολλές ώρες, 40 και 45, χωρίς να πληρωνόμουν τις έξτρα πέντε ώρες. Δεν είχα χρόνο για μένα. Έγινε το lockdown και είχα χρόνο να το σκεφτώ. Και τότε το αγόρι μου μού είπε “ξέρεις κάτι, σκέφτομαι να φύγω για Σουηδία”. Εκείνος μηχανικός. Στην Ελλάδα εργαζόταν σε εταιρεία ενδυμάτων. Δεν έβρισκε κάτι πάνω στο αντικείμενό του κι ακόμα κι αν έβρισκε, τα χρήματα θα ήταν μηδαμινά. Οπότε μου λέει το καλοκαίρι ότι “θα φύγω για Σουηδία από τον Σεπτέμβρη”. Χωρίς δεύτερη σκέψη, έφυγα τον Νοέμβριο του 2020. Ήταν λίγο πριν ξεκινήσει το δεύτερο lockdown», αποκαλύπτει η Νάντια Πολίτη, η οποία εργάζεται σε εταιρεία στατιστικής στη Στοκχόλμη.
«Στην Ελλάδα, στην ίδια εταιρεία σε πιο υψηλή θέση και εδώ στη Σουηδία σε χαμηλότερη θέση αλλά με ευκαιρίες, παίρνω πολύ περισσότερα χρήματα. Και δε μιλάμε για το βιοτικό επίπεδο… Ακόμα κι αν πούμε ότι το βιοτικό επίπεδο είναι πιο υψηλό, δεν υπάρχει σύγκριση. Εδώ βάζω και στην άκρη χρήματα, και έχω χρόνο. Εδώ δουλεύω part time 25 ώρες και στην Ελλάδα δούλευα 40 ώρες. Ο μισθός μου είναι 120% πάνω με part time. Δεν υπάρχει σύγκριση. Και με βάση τα έξοδα, στην Ελλάδα είχα περισσότερα έξοδα».
Για το ενδεχόμενο επιστροφής στην Ελλάδα, η Νάντια δηλώνει ότι δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο πλάνο στο μυαλό της, αλλά ξεκαθαρίζει ότι θα γύριζε μόνο αν άλλαζαν πολλά πράγματα.
«Αν θα γύριζα στην Ελλάδα… Θα γύριζα αν είχε αλλάξει το πελατειακό κομμάτι, το κράτος, η κοινωνία… Ή θα γύριζα αν ήξερα ότι θα είμαι ήρεμη. Οι συνθήκες ζωής στην Ελλάδα σε κάνουν να έχεις άγχος, στρες. Θα έπρεπε να αλλάξουν πολλά πράγματα εργασιακά για να πω ότι θα έρθω. Ή να παίρνω τα ίδια χρήματα με εδώ. Το brain gain για μένα είναι λίγο μακριά».
Σε σχέση με το τι πιστεύει ότι πρέπει να αλλάξει για να επιστρέψουν οι νέοι, υποδεικνύει το εκπαιδευτικό σύστημα, ενώ προσθέτει ότι το κράτος πρέπει να σέβεται όσους έχουν σπαταλήσει χρόνια πάνω στην έρευνα.
«Δε τον σέβεσαι όταν του δίνεις έναν πενιχρό μισθό. Να σέβεσαι την επιστήμη του, τη δεξιότητα που έχει αποκτήσει», υπογραμμίζει.
Τριαντάφυλλος Μάνιος
«Έλλειψη ευκαιριών και υποβάθμιση της γνώσης»
Η έλλειψη ευκαιριών και η εντύπωση ότι υποβαθμίζεται η γνώση που διαθέτει οδήγησαν τον Τριαντάφυλλο Μάνιο να μετακομίσει στην Αγγλία και συγκεκριμένα στο Μπαθ Σίτυ, όπου εργάζεται στο κομμάτι της έρευνας, στο τμήμα των Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου του Μπαθ.
«Είχα την επιλογή να δουλέψω στην Ελλάδα με 700-800 ευρώ, αλλά δεν είναι μόνο το χρηματικό, αλλά το τι εξέλιξη θα έχεις μετά από αυτό. Για μένα βέβαια ήταν σημαντικό να έχεις μια εμπειρία στο εξωτερικό. Θεωρώ ότι σου ανοίγει τους ορίζοντες. Κουράστηκα να δουλεύω για λίγα και πολλές φορές να είναι χωρίς ασφάλιση.
Εργασιακά δεν είναι όλα τέλεια. Τα βασικά καλύπτονται επαρκώς. Τα λεφτά δεν είναι πολλά, είναι επαρκή για να επιβιώσω αξιοπρεπώς, αλλά έχω μια ασφάλεια εργασιακή όσον αφορά στις παροχές και τον σεβασμό κι όσον αφορά στην εξέλιξη και το πόσο δίκαιη γίνεται η κατανομή της εργασίας, πώς θα σου συμπεριφερθούν οι ανώτεροι. Βέβαια, πουθενά δεν είναι τέλεια, απλά εδώ δε νιώθω την ανασφάλεια του βραχυπρόθεσμου που νιώθει κάθε νέος στην Ελλάδα».
Για την πιθανότητα επιστροφής στην Ελλάδα, o Τριαντάφυλλος δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο, αλλά διευκρινίζει ότι δεν μπορεί να γυρίσει με τις συνθήκες με τις οποίες έφυγε.
«Προφανώς σκέφτομαι να γυρίσω στην Ελλάδα. Ωστόσο, δεν μπορώ να γυρίσω με τις συνθήκες με τις οποίες έφυγα, γιατί θα είναι πίσω βήμα. Ελπίζω να υπάρχει πιο πρόσφορο έδαφος για τους νέους στην Ελλάδα. Για να μη χρειαστεί νέοι άνθρωποι να περάσουν αυτή τη μεγάλη δυσκολία, να πας σε μια ξένη χώρα και να αφήσεις τα πάντα πίσω. Στο κοντινό μέλλον δε βλέπω να επιστρέφω».
«Για μένα δεν είναι ο στόχος να φέρεις τους νέους πίσω. Για μένα ο στόχος είναι να χτίσεις υποδομές για να μη φύγουν οι περισσότεροι. Δυστυχώς αυτοί που φύγανε, φύγανε. Να γίνουν οι κατάλληλες υποδομές για να μην αναγκάζεται ο νέος να επιλέξει την πόρτα της εξόδου καθαρά για θέματα επιβίωσης», προσθέτει.
Άννα Βαλιανάτου
«Δε σκέφτομαι την επιστροφή στην Ελλάδα»
Η Άννα Βαλιανάτου, έχοντας πάντα στο μυαλό της να πάει στο εξωτερικό, αποφάσισε να φύγει για μεταπτυχιακό στην Ολλανδία το 2018, παρά το γεγονός ότι έπαιρνε τον βασικό μισθό στην Ελλάδα.
«Είχα στο μυαλό μου όταν έφυγα ότι θα είναι απλά ένας χρόνος και θα γυρίσω. Τρία χρόνια μετά, πλέον έχω αλλάξει δύο δουλειές και δε σκέφτομαι την επιστροφή στην Ελλάδα για τα επόμενα χρόνια. Σίγουρα σκέφτομαι τον εαυτό μου εδώ αργότερα, π.χ. με οικογένεια, αλλά αυτό προϋποθέτει να έχω βρει ήδη δουλειά», περιγράφει.
Για το τέλος, επισημαίνει ότι σημαντικό είναι να υπάρξει ανάπτυξη που θα φέρει νέες θέσεις εργασίας και καλύτερες αμοιβές, να υπάρξει καλύτερη σύνδεση των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας, καθώς και επιχειρηματική καινοτομία.
