Χειριστές βιομηχανικών εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και εξοπλισμού, συναρμολογητές και ανειδίκευτοι εργάτες, χειρώνακτες και μικροεπαγγελματίες είναι αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο από την ψηφιοποίηση στην αγορά εργασίας. Το μεγαλύτερο βάρος δείχνουν να το επωμίζονται μάλιστα τα «χαμηλά» και τα «μεσαία» εισοδηματικά στρώματα των μισθωτών. Παρόλα αυτά, ο υψηλός βαθμός κινδύνου δεν επικεντρώνεται σε έναν κλάδο ή κατηγορία επαγγελμάτων, για παράδειγμα στους «ανειδίκευτους», αλλά διαχέεται στο σύνολο των κατηγοριών επαγγελμάτων. Μάλιστα κάθε επάγγελμα έχει να επιδείξει σε κάποια εκ των κατηγοριών των εργασιακών καθηκόντων του αρκετά μεγάλα ποσοστά κινδύνου αντικατάστασης από αυτόματα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.
Μεγάλη μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ επιχειρεί να προσεγγίσει τις επιπτώσεις της λεγόμενης 4ης βιομηχανικής επανάστασης στην ελληνική αγορά εργασίας. Τα ευρήματα καταδεικνύουν κατ αρχήν ένα ποσοστό δυνητικής διακινδύνευσης για το σύνολο του εργατικού δυναμικού της τάξης του 6-9%. Κατά δεύτερον, οι μελετητές επισημαίνουν πως το μείζον διακύβευμα δεν είναι μόνο η δυνητική υποκατάσταση του ανθρώπου – δηλαδή το φάσμα της ανεργίας λόγω υποκατάστασης από μηχανές – αλλά επίσης η δυνητική συμπληρωματικότητα στις θέσεις εργασίας. Με άλλα λόγια αποδεικνύεται ως μείζον θέμα όχι η κατάργηση επαγγελμάτων από τις μηχανές αλλά η αντικατάσταση επιμέρους δεξιοτήτων που απαιτούνται συχνά συνδυαστικά στα πλαίσια ενός επαγγέλματος.
«Το κύριο και υπαρκτό πρόβλημα δεν είναι ο κίνδυνος φαινομένων μαζικής ανεργίας τα οποία θα προκληθούν από την εισαγωγή νέων τεχνολογιών, πέραν των κυμάτων που έχουν δημιουργηθεί στην ελληνική οικονομία από τη διαχείριση της κρίσης, αλλά οι μεταβολές, παρά τις πιθανές διακυμάνσεις της ζήτησης εργασίας, οι οποίες θα επέλθουν στον τεχνικό και τον κοινωνικό καταμερισμό εργασίας και οι οποίες θα επιδράσουν στους όρους εργασίας, αναπαραγωγής και ζωής των εργαζομένων», σημειώνουν οι μελετητές. Οι ίδιοι κάνουν λόγο για «σημαντικές αλλαγές που θα κληθούν οι εργαζόμενοι να αντιμετωπίσουν σχετικά με το περιεχόμενο και τους όρους εργασίας τους».
Μείζον ρόλο παίζει ο «βαθμός προσαρμογής των εργαζομένων στον διαμορφούμενο νέο τεχνικό καταμερισμό εργασίας», βαθμός ο οποίος επηρεάζει την σχέση που θα διαμορφωθεί μεταξύ εργαζομένων και αυτοματοποιημένων συστημάτων, ως προς το κατά πόσο θα πάρει τον χαρακτήρα υποκατάστασης ή συμπληρωματικότητας, ιδίως στον «βραχύ» χρόνο. Οι ερευνητές δεν παραβλέπουν πως η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στις διαδικασίες παραγωγής ενδέχεται να δημιουργήσει και θετικές τάσεις στη ζήτηση εργασίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η μελέτη ερευνά το πρόβλημα με βάσει δείκτες καθηκόντων που απαιτούν οι θέσεις εργασίας και τα οποία καθήκοντα μπορούν δυνητικά να αντικατασταθούν από μηχανές. Ενδιαφέρον εύρημα είναι πως για το σύνολο του εργατικού δυναμικού το ποσοστό καθηκόντων που απαιτούν οι θέσεις εργασίας το οποίο εμφανίζει υψηλό βαθμό διακινδύνευσης κυμαίνεται από 1,4% έως 14,4%. Αξίζει μάλιστα να αναφερθεί πως οι δείκτες συνδυαστικών καθηκόντων εργασίας παρουσιάζουν χαμηλότερη διακινδύνευση.
Για τα επαγγέλματα που απαρτίζουν το εργατικό δυναμικό, οι υψηλοί βαθμοί διακινδύνευσης καθηκόντων εργασίας από τη δυνητική εισαγωγή αυτοματοποιημένων συστημάτων στη διαδικασία παραγωγής διαχέονται με διαφορετικούς τρόπους σε όλες τις κατηγορίες επαγγελμάτων. Σε όλες τις κατηγορίες διαπιστώνονται σε διαφορετικά τμήματα των δεικτών ποσοστά διακινδύνευσης άνω του 10%.
Συνοπτικά παρατηρείται το φαινόμενο στους επιμέρους δείκτες αυτονομίας έναντι της διαδικασίας εργασίας, αλληλεπίδρασης, ενεργού εκμάθησης και επίλυσης προβλημάτων να συγκροτείται μία ομάδα κατηγοριών επαγγελμάτων με σχετικά μεγάλα ποσοστά υψηλού βαθμού διακινδύνευσης. Αυτή η ομάδα απαρτίζεται από τις εξής κατηγορίες :
- Απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών,
- Ειδικευμένοι τεχνίτες,
- Χειριστές βιομηχανικών εγκαταστάσεων και μηχανημάτων και
- Ανειδίκευτοι εργάτες.
Από την άλλη πλευρά, στους δείκτες «ρουτίνας» σχηματίζεται μία διακριτή ομάδα με μεγάλα ποσοστά υψηλού βαθμού διακινδύνευσης που απαρτίζεται από τις εξής κατηγορίες επαγγελμάτων:
- Ένοπλες δυνάμεις,
- Διευθυντικά και διοικητικά στελέχη,
- Επαγγελματίες,
- Τεχνικοί και συναφή επαγγέλματα,
- Υπάλληλοι γραφείου.
Η εξέταση και των άλλων δεικτών δείχνει ότι η διακινδύνευση καθηκόντων εργασίας δεν περιορίζεται σε έναν κλάδο επαγγελμάτων. Αυτά τα αποτελέσματα αποτελούν μια πρώτη ένδειξη ότι η δυνητική εισαγωγή αυτοματοποιημένων συστημάτων στη διαδικασία παραγωγής δεν «πλήττει» μόνο μία κατηγορία εργαζομένων, είτε αυτοί είναι «ανειδίκευτοι» είτε «μεσαίου επιπέδου ειδίκευσης» εργαζόμενοι.
Πηγη: Εθνος
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
