Ο Warren Buffett το έχει πει: «Μπορώ να αγοράσω τα πάντα, αλλά δεν μπορώ να αγοράσω χρόνο».
Ο χρόνος, παρόλο που συχνά δεν του δίνουμε την σημασία που πρέπει, είναι ίσως το σημαντικότερο πράγμα στην ζωή μας. Γιατί όμως το σημαντικότερο πράγμα δεν είναι π.χ. η υγεία; Το Forbes το είχε αναλύσει πολύ καλά σε παλαιότερο άρθρο του. Η λογική είναι απλή: Μπορεί να είσαι υγιής, στη συνέχεια να αρρωστήσεις και μετά να αποκτήσεις πάλι την υγεία σου. Τα χρήματα; Μα μπορείς να χάσεις όλα τα χρήματα σου και μετά να τα ξανά αποκτήσεις. Οι φίλοι είναι επίσης σημαντικοί. Αλλά πόσους φίλους είχατε στα φοιτητικά σας χρόνια, με τους οποίους δεν έχετε επαφές πλέον; Μπορούμε να κάνουμε φίλους, να σταματήσουμε να έχουμε επαφές μαζί τους και να ξανά κάνουμε νέους.
Τι είναι το μόνο πράγμα που δεν μπορείς να βρεις πάλι; Ο χρόνος. Όσο χρόνο ξοδεύεις, μετά δεν μπορείς να τον πάρεις πίσω. Ούτε μπορείς να… δανειστείς χρόνο. Πρέπει να τον χρησιμοποιείς με σύνεση και να απολαμβάνεις τη διαδρομή
Ο Σενέκας, ένας Ρωμαίος πολιτικός, ρήτορας, δραματουργός και στωικός φιλόσοφος, μιλά για την σημασία του χρόνου και μας προτρέπει να τον αδράξουμε, προτού να είναι αργά. «Το πολυτιμότερο που κατέχει κάποιος είναι ο χρόνος του. Ο χρόνος μας είναι η ζωή μας» ισχυρίζεται.
Το δοκίμιό του Περί της συντομίας της ζωής, μια επιστολή με παραλήπτη τον πεθερό του Παυλίνο, αποτελεί ένα από τα γνωστότερα έργα του, στο οποίο παροτρύνει τον αναγνώστη της εποχής να εκτιμήσει τον χρόνο του. ο Σενέκας αποδοκιμάζει τους τρόπους με τους οποίους σπαταλάμε τον χρόνο μας αδυνατώντας να συνειδητοποιήσουμε πόσο πολύτιμος είναι. Δεν επιτρέπουμε στους ανθρώπους να κλέψουν τα χρήματά μας, ωστόσο τους επιτρέπουμε να λεηλατήσουν τον χρόνο μας ή τον ξοδεύομε μόνοι μας σε άχρηστες, άσκοπες ασχολίες.
Ο ίδιος δίνει μερικές συμβουλές που πρέπει να εφαρμόσουμε πριν να είναι αργά.
1. Συνειδητοποίησε ότι δεν θα ζεις για πάντα
Θυμήσου ότι θα πεθάνεις. Η Στωική υπενθύμιση της θνητότητάς μας είναι η μόνη που προσφέρει τη συνειδητότητα της ζωής που πρέπει να ζούμε κάθε μέρα. Γιατί κάθε μέρα είναι πολύτιμη, όχι μόνο η τελευταία. Οι άνθρωποι, υπερφίαλοι απέναντι στον χρόνο, νομίζουν ότι θα ζουν για πάντα και περιμένουν τις ημέρες να περάσουν σχεδιάζοντας πάντα το αύριο ή αναπολώντας το χθες. «Οι άνθρωποι που ζουν κάθε μέρα σαν να περιέχει μια ολόκληρη ζωή, ούτε ανυπομονουν για το αύριο ούτε φοβούνται» γράφει.
2. Άδραξε την κάθε μέρα σα να είναι η τελευταία
Η ζωή είναι τώρα. Δίνοντας αξία στον χρόνο μας, δίνουμε αξία στη ζωή μας. Και παύει πλέον να είναι σύντομη. Μείνε στο παρόν, αξιοποιώντας το με τον καλύτερο για σένα δυνατό τρόπο.
Η προσδοκία είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο στη βίωση της ζωής: εξαρτάται από το αύριο ενώ παράλληλα κατασπαταλά το σήμερα. Κατασκευάζεις τακτοποιημένες σειρές πραγμάτων που βρίσκονται στα χέρια της Τύχης, ενώ αφήνεις να πέσουν όσα έχεις στα δικά σου χέρια. Προς τα πού κοιτάζεις; Προς τα πού στοχεύεις; Όλα τα μελλούμενα τα τυλίγει η αβεβαιότητα. Ζήσε το τώρα!
3. Μην φορτώνεσαι με υπερβολικά πολλή εργασία
Ο Σενέκας βάλλεται εναντίον της κατασπατάλησης του χρόνου και ιδιαίτερα εναντίον των επαγγελματικών επιδιώξεων και της αναζήτησης κέρδους και θεωρεί ότι αφαιρούν τον πολύτιμο χρόνο από τη ζωή μας, με αποτέλεσμα να νιώθουμε εκ των υστέρων ότι δεν ζήσαμε.
4. Περιφρούρησε… τον ελεύθερο χρόνο σου
Για τον Σενέκα ο ελεύθερος χρόνος είναι η ζωή που επιλέγουμε. Είναι ο μοναδικός χρόνος του οποίου κυρίαρχοι είμαστε εμείς. Μας ανήκει όσο μας ανήκει η ζωή. «Μόνο στον ελεύθερο χρόνο μπορεί κάποιος να κατακτήσει αυτό που τον ευχαριστεί».
Ισχυρίζεται ότι η άριστη αξιοποίηση του χρόνου μπορεί να μας προσφέρει ένα είδος αθανασίας και λέει ότι τη ζωή με τη μεγαλύτερη διάρκεια έχουν εκείνοι που διαθέτουν και το παραμικρό κομμάτι ελεύθερου χρόνου εξ ολοκλήρου προς δική τους χρήση
5. Αξιοποίησε τον ελεύθερο χρόνο σου
Πώς θα το κάνεις αυτό; Χωρίς να αδρανείς αναμασώντας τα ίδια πράγματα και χωρίς να φορτώνεσαι με υπερβολικές και ανούσιες για σένα δραστηριότητες. Δεν είναι μόνο οι ασχολίες του δημόσιου βίου που κρατούν τους ανθρώπους πολύ απασχολημένους (occupatos) για να ζήσουν. Πάλι όμως ο Σενέκας ψέγει εκείνους που εξαντλούν τον χρόνο τους εφευρίσκοντας ασχολίες. «Ο κενός ζήλος για την εκμάθηση ανούσιων πραγμάτων έχει κατακλύσει τους Ρωμαίους» αναφέρει.
