αρχικηΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣΟι Έλληνες που συμμετέχουν σε διαστημικές αποστολές: Ο συνιδρυτής της Planetek Hellas μιλά στο It’s Possible

Οι Έλληνες που συμμετέχουν σε διαστημικές αποστολές: Ο συνιδρυτής της Planetek Hellas μιλά στο It’s Possible

Πολλά μικρά παιδιά ονειρεύονται όταν μεγαλώσουν να ασχοληθούν με το Διάστημα. Τελικά, οι περισσότεροι δεν τα καταφέρνουν. Τι γίνεται όμως με εκείνους, που φτάνουν στον μεγάλο στόχο; Ναι, αυτό μπορεί να συμβεί ακόμα και σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, που ομολογουμένως δεν έχει παράδοση στον συγκεκριμένο χώρο.

Το It’s Possible πήγε στο «αρχηγείο» της Planetek Hellas, στο Μαρούσι. Πρόκειται για μια ελληνική εταιρία που δραστηριοποιείται στο πεδίο του Διαστήματος. Συναντήσαμε τον συνιδρυτή, Στέλιο Μπολλάνο. Ο ίδιος μιλά για όλα: το πώς έφτασε να ασχολείται με το εν λόγω αντικείμενο, τις υπηρεσίες που παρέχει η εταιρία του, ενώ λέει επίσης τη γνώμη του για τον Elon Musk. Φυσικά, απαντά και στην ερώτηση για το τι ακριβώς θα πρέπει να περιμένουμε από την πολυσυζητημένη Ελληνική Διαστημική Υπηρεσία.

Διαθέτετε μια εταιρία που δραστηριοποιείται στο πεδίο του Διαστήματος και έχει έδρα στην Ελλάδα. Στο επιχειρηματικό κομμάτι, τι ακριβώς περιλαμβάνει αυτό το πεδίο;

Το Διάστημα έχει τομείς. Είναι ο τομέας του Upstream, όπου ανήκουν οι εταιρίες που φτιάχνουν ότι χρειάζεται , έτσι ώστε να στείλουμε στο διάστημα δορυφόρους. Αυτό περιλαμβάνει σταθμούς εκτόξευσης, πυραύλους, δορυφόρους. Για να ανέβει στο Διάστημα ένας πύραυλος που συνήθως κουβαλά 2 μεγάλους δορυφόρους, το κόστος ανέρχεται στα 120 εκατ. Ευρώ. Την τεχνογνωσία που χρειάζεται, την έχουν λίγοι στον κόσμο.

Ο δεύτερος τομέας του Διαστήματος είναι το Downstream. Για να το εξηγήσουμε με απλά λόγια: Όταν στείλουμε έναν δορυφόρο πάνω, πρέπει κάπως να επεξεργαστούμε τα δεδομένα που μας στέλνει και να τα χρησιμοποιήσουμε. Αυτό κάνουν οι εταιρίες που ανήκουν σε αυτό το κομμάτι. Μάλιστα, πρόκειται για τον τομέα του Διαστήματος που έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην κοινωνία. Είναι κάτι που το βλέπει άμεσα ο άνθρωπος. Όταν στέλνουμε για παράδειγμα έναν δορυφόρο και αυτός τραβά κάποιες φωτογραφίες της Γης, μετά αυτές τις εικόνες μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε για χαρτογραφήσεις. ‘Η για να έχει η Πολιτική Προστασία την εικόνα μιας περιοχής μετά από κάποια φυσική καταστροφή. Άμεσα, τη στιγμή που την χρειάζεται. Μπορούμε να παρακολουθούμε την αύξηση ή μείωση των δασών. Στην Ελλάδα, η μεγαλύτερη σχετική δραστηριότητα είναι στο Downstream.

Εμείς σαν εταιρία δραστηριοποιούμαστε και στους δύο τομείς, αλλά σίγουρα εστιάζουμε πολύ περισσότερο στο Downstream. Δηλαδή, να παίρνουμε εικόνες από τους δορυφόρους που είναι σε τροχιά, και με την κατάλληλη επεξεργασία να μετατρέπουμε τις εικόνες αυτές σε χάρτες με χρήσιμες πληροφορίες για τους ειδικούς.

Εσείς προσωπικά πως ξεκινήσατε την ενασχόληση σας με το Διάστημα;

Είμαι συνιδρυτής της εταιρίας και θα πρέπει να τονιστεί το «συν», καθώς δεν το έκανα μόνος μου. Είμαι οικονομολόγος και σπούδασα Διοίκηση Επιχειρήσεων στο πανεπιστήμιο Πειραιά. Εκεί η αλήθεια είναι ότι δεν είχαμε καμία επαφή με αυτό που ονομάζουμε Διάστημα. Όμως, κάνοντας μια πρακτική άσκηση στην Ιταλία, αμέσως μόλις αποφοίτησα το 2004, απέκτησα επαφή με την εταιρία Planetek Italia και μαζί δημιουργήσαμε την Planetek Hellas, επίσημα το 2006. Η Ιταλική Planetek λειτουργεί από το 1994.

Δύσκολα μπορείς να ξυπνήσεις μια μέρα και να πεις «εγώ θα ασχοληθώ με το Διάστημα». Βέβαια, αυτό ισχύει σε οποιαδήποτε επιχειρηματική δραστηριότητα ξεκινάς. Πρέπει να έχεις κάποια ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.

Όταν ξεκινάγαμε την Planetek Hellas, είχαμε ως πλεονέκτημα την εμπειρία και τεχνογνωσία που «κληρονομήσαμε» από την ιταλική πλευρά. Πάνω εκεί χτίσαμε και συνεχίζουμε να υπάρχουμε, με την βοήθεια βέβαια όλων των ανθρώπων της ομάδας Planetek, παρά τις οικονομικές δυσκολίες που βλέπουμε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.

Χάρτης τον οποίο δημιούργησε η Planetek Hellas και δημοσιεύτηκε στο Popular Science

Τι είναι αυτό ακριβώς που κάνει η Planetek Hellas;

Ασχολούμαστε κυρίως με τα Downstream Services. Παίρνουμε, δηλαδή, την εικόνα από τον δορυφόρο, την επεξεργαζόμαστε, και φτιάχνουμε χάρτες. Οι χάρτες αυτοί έχουν πληροφορίες. Για παράδειγμα, μια από τις πιο γνωστές υπηρεσίες μας, την οποία παρέχουμε μέσω της πλατφόρμας μας που ονομάζουμε Rheticus, έχει να κάνει με τη δημιουργία χαρτών που σου δίνουν τη δυνατότητα να μετράς πιθανές μετατοπίσεις σταθερών σημείων πάνω στην επιφάνεια της Γης. Στον βαθμό του χιλιοστού. Που σημαίνει ότι μπορείς να δεις το αν μετακινήθηκε ένα σημείο πάνω σε μια γέφυρα, μέσα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Και να λάβεις τα κατάλληλα μέτρα. Έχεις τη δυνατότητα, για παράδειγμα, να δεις τις όποιες μετατοπίσεις σε ένα σιδηροδρομικό δίκτυο.

Προλαμβάνοντας έναν εκτροχιασμό κάποιου τρένου. Αντίστοιχη χρησιμότητα υπάρχει και στα φράγματα.
Εδώ έρχεται και «συνδέεται» αυτό που λέμε, ότι οι νέες τεχνολογίες μπορούν να ανοίξουν πόρτες σε όλο τον κόσμο. Τις υπηρεσίες που σας περιγράφω, τις παρέχουμε σε συνεργάτες σε όλο τον κόσμο, ενώ η δική μας βάση είναι στην Αθήνα. Πρόσφατα παρείχαμε κάποιους χάρτες π.χ. στο Ιράκ.

Στην ουσία, εμείς παίρνουμε τα δεδομένα από τους δορυφόρους που υπάρχουν πάνω και προσθέτουμε αξία σε αυτά, με την επεξεργασία που κάνουμε.

Θα συνεργαστείτε με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος στην επόμενη αποστολή του. Με απλά λόγια, τι θα περιλαμβάνει αυτή η συνεργασία;

Γενικότερα, η κατοχή των δορυφόρων είναι στα χέρια μεγάλων φορέων, όπως η NASA ή η ESA. Αυτό επίσης μπορούν να το κάνουν κάποιες εταιρίες με εξαιρετικά μεγάλα μπάτζετ από πίσω. Στην περίπτωση μας, υπάρχει το πρόγραμμα Copernicus, που έχει σχεδιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με στόχο να στείλει σε τροχιά μέχρι και το 2030 ένα σύνολο δορυφόρων που θα παρατηρούν τη Γη.

Ένας από αυτούς τους δορυφόρους, θα έχει επάνω μια κάμερα- σένσορα, η οποία ονομάζεται υπερφασματική. Δηλαδή, λαμβάνει πληροφορία σε μια ευρεία περιοχή του φάσματος. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, τα δεδομένα που λαμβάνει είναι πολύ μεγάλα σε μέγεθος, μιλάμε για πολλά terabytes.

Να σημειώσουμε εδώ, ότι κάθε δορυφόρος δεν επικοινωνεί με τη Γη συνέχεια. Αλλά αυτό μπορεί να γίνει μόνο όταν ο σταθμός βάσης τον «βλέπει». Η επικοινωνία δεν είναι δυνατή, όταν βρίσκεται από την πίσω μεριά της Γης. Αντιλαμβάνεται εύκολα κάποιος λοιπόν, ότι ο χρόνος που έχει ένας δορυφόρος για να στείλει τα δεδομένα του, δεν είναι άπειρος. Άρα αναδεικνύεται η ανάγκη τα δεδομένα να συμπιέζονται στον μέγιστο δυνατό βαθμό.

Κάπου εκεί «κουμπώνει» η δική μας εταιρία με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Στόχος μας θα είναι, δηλαδή, η συμπίεση των δεδομένων. Αυτή τη στιγμή βέβαια είμαστε στο «σημείο μηδέν» του προγράμματος, έχουμε όλο τον δρόμο μπροστά μας, μέχρι να πραγματοποιηθεί τελικά το project, μέσα στα επόμενα χρόνια. Σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής, θα πρέπει να αποδεικνύουμε σαν εταιρία ότι είμαστε ανταγωνιστικοί σε σύγκριση με κάποιους άλλους. Η αποστολή, όπως όλα δείχνουν, θα ξεκινήσει το 2022. Είναι χρήσιμο να αναφέρουμε επίσης, ότι το συνολικό κόστος ενός δορυφόρου , από το «σημείο μηδέν» μέχρι να τεθεί σε τροχιά και να ελέγχεται, μπορεί να αγγίξει το 1 δις. Ευρώ. Είναι το κόστος που πρέπει να πληρώσει ο κάτοχος του εκάστοτε δορυφόρου. Και μιλώ τώρα για μια medium mission. Υπάρχουν επίσης small και large missions. Οι τελευταίες, μπορεί να έχουν κόστος που φτάνει τα 2 δις. Ευρώ.

Ακόμα όμως και για τους «μικρούς», το Διάστημα παρέχει χώρο και ευκαιρίες. Το μυστικό εδώ είναι να γνωρίζεις ένα συγκεκριμένο πεδίο πολύ καλά, έτσι ώστε να είσαι απαραίτητος στους «μεγάλους».

Μερικά από τα μέλη της Planetek Hellas team

Έχετε έρθει σε επαφή με πολλούς ξένους που δραστηριοποιούνται σε αυτόν το χώρο. Ποια είναι η αντιμετώπιση που δείχνουν απέναντι σε Έλληνες που ασχολούνται με το διάστημα; Η αλήθεια είναι ότι η χώρα μας δεν έχει παράδοση σε αυτό το κομμάτι.

Όπως σωστά λέτε, η Ελλάδα δεν έχει παράδοση σε ότι αφορά το Διάστημα. Έγινε μέλος της European Space Agency μόλις το 2005. Πιο πριν, η δραστηριότητα της Ελλάδας στο εν λόγω πεδίο ήταν ιδιαίτερα μικρή. Υπήρχαν κυρίως κάποια ερευνητικά κέντρα.

Από το 2005 και μετά άρχισαν να αναπτύσσονται κάποιες μικρές ομάδες, μέσα από πανεπιστήμια. Έγιναν οι λεγόμενες spin off. Έγιναν επίσης κάποιες επενδύσεις, αντίστοιχες με τη δική μας. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν κι άλλες εταιρίες στην Ελλάδα, που αποτελούν επενδύσεις ξένων. Να σημειώσουμε ότι τα παλαιότερα χρόνια υπήρχαν και κάποιες εταιρίες στην Ελλάδα, που δραστηριοποίονταν στα εξοπλιστικά. Φτιάχνοντας π.χ. συστήματα για πολεμικά αεροσκάφη. Και αυτές, μπήκαν στο κομμάτι του Διαστήματος, κάνοντας παρόμοια δουλειά με ότι έκαναν πριν.

Με απλά λόγια, από το ’05 και μετά δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις έτσι ώστε να αναπτυχθεί δραστηριότητα που σχετίζεται με το Διάστημα. Ακριβώς γιατί η χώρα μας έγινε μέλος της ESA. Πλέον η Ελλάδα, όπως κι οι άλλες χώρες- μέλη, έχει κάποιες συνδρομές προς τον Οργανισμό. Τι οποίες συνδρομές όμως τις επιστρέφει η ESA μέσω έργων που χρειάζονται για να πετύχει τους σκοπούς της, συνεργαζόμενη με φορείς που εδράζουν στις χώρες- μέλη. Άρα υπάρχει ένα άνοιγμα αγοράς.

Σε ότι αφορά το πώς μας βλέπουν οι ξένοι, υπάρχει μια πολύ καλή συνεργασία, αρκεί φυσικά να είσαι ανταγωνιστικός. Κανένας δεν σου κάνει χάρη. Κανένας δεν θα μοιραστεί το «γεύμα» του μαζί σου, αν δεν το αξίζεις πραγματικά. Αν σαν εταιρία πληροίς ορισμένες προϋποθέσεις, τότε μπορείς να κάνεις σημαντικές συμφωνίες. Αυτό συνεπάγεται βέβαια ότι έχεις ακολουθήσει ένα σωστό επιχειρηματικό πλάνο και έχεις εστιάσει σε συγκεκριμένα πεδία, όπως λέγαμε και πριν. Κανείς δεν μπορεί να τα κάνει όλα. Το σίγουρο είναι, ότι αν είσαι σωστός στη δουλειά σου, οι ξένοι δεν θα σταθούν στο αν είσαι Έλληνας, Ιταλός ή οποιασδήποτε άλλης εθνικότητας.

Τι γίνεται στο κομμάτι του ανθρωπίνου δυναμικού; Υπάρχουν Έλληνες που να έχουν τις γνώσεις και τις δυνατότητες να εργαστούν σε μια εταιρία σαν τη δική σας;

Υπάρχει πρόβλημα στην Ελλάδα, διότι πολλοί άνθρωποι που έχουν τις γνώσεις και θα μπορούσαν να εργαστούν σε εταιρίες σαν τη δική μας, φεύγουν στο εξωτερικό. Τα τελευταία τουλάχιστον 5 χρόνια, το εργατικό δυναμικό μεταναστεύει.

Αυτό που με χαροποιεί κάποιες φορές, είναι όταν καταφέρνουμε να προσλάβουμε ανθρώπους που εργάζονται στο εξωτερικό και να τους επαναπατρίσουμε. Το ίδιο έχουν καταφέρει και άλλες επιχειρήσεις του κλάδου. Σίγουρα όμως, με αυτό το κύμα μετανάστευσης που υπάρχει, είναι πιο δύσκολο να βρεις του κατάλληλους συνεργάτες. Μη ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα υπάρχουν και πολλά αντικίνητρα, στη δυνατότητα που έχεις για να τους ανταμείψεις καλά. Το 2016 είχαμε για παράδειγμα κάποια νομοθετήματα τα οποία έπληξαν σοβαρά τον κλάδο των μηχανικών. Και αναφέρομαι στο ζήτημα του μη μισθολογικού κόστους. Οι ασφαλιστικές εισφορές έγιναν δυσβάσταχτες. Ίσως σε βαθμό που να λες «δεν έχει νόημα να δουλεύω πλέον σε αυτή τη χώρα».

Στα χρόνια προ κρίσης, είχαμε μια πληθώρα επιστημόνων στην Ελλάδα. Τώρα οι περισσότεροι έχουν φύγει στο εξωτερικό, βρίσκοντας θέσεις σε μεγάλες εταιρίες. Και δεν φαίνεται να γίνονται κινήσεις για να αλλάξει η συγκεκριμένη τάση.

Ο Στέλιος Μπολλάνος κατά την παραλαβή του βραβείου «Καινοτόμος, Βιώσιμη και Υπεύθυνη Επιχειρηματικότητα 2016», για λογαριασμό της Planetek Hellas

Πριν από λίγες ημέρες, ανακοινώθηκε η ίδρυση της Ελληνικής Διαστημικής Υπηρεσίας. Από τότε έχουν προκληθεί αρκετές συζητήσεις. Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι ακριβώς είναι μια τέτοια Υπηρεσία;

Όλοι οι άνθρωποι του κλάδου, ειδικά μετά τη δημιουργία της Ελληνικής Ένωσης Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας και Εφαρμογών, αλλά και με την μετέπειτα δημιουργία του Συνεργατικού Σχηματισμού Διαστήματος, λέγαμε ότι η χώρα έχει ανάγκη από μια ενιαία στρατηγική στον εν λόγω τομέα. Όπως και σε κάθε τομέα. Έτσι είχαμε τονίσει ότι χρειάζεται να δημιουργηθεί ένας ενιαίος φορέας που θα είναι ο καθύλην αρμόδιος και θα συντονίσει τα διάφορα υπουργεία που υπάρχουν στην Ελλάδα και έχουν σχετική δραστηριότητα.

Για παράδειγμα, το υπουργείο Περιβάλλοντος είναι από τους βασικούς χρήστες τεχνολογιών Διαστήματος. Με τη χρήση των δεδομένων από δορυφόρους. Επίσης, το υπουργείο Εσωτερικών με την Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας. Μέσα στην σχετική λίστα είναι και το υπουργείο Άμυνας. Η Ελλάδα τυχαίνει να έχει μάλιστα συμμετοχή και σε στρατιωτικό δορυφόρο, γνωστό με το όνομα «Helios 2». Από εκεί και πέρα υπάρχουν και θέματα έρευνας και ανάπτυξης. Η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας που μέχρι τώρα είναι η αρμόδια για τη σχέση της χώρας με την ESA, υπάγεται στο υπουργείο Παιδείας, η οποία μάλιστα, παρά τους λιγοστούς πόρους που διαθέτει, έχει καταφέρει με προσωπικές θυσίες των ανθρώπων της, να αποφέρει σημαντικά ωφελήματα στο Ελληνικό οικοσύστημα του διαστήματος. Ελπίζω, αυτή η μέχρι τώρα επένδυση της χώρας να κεφαλαιοποιηθεί». Ένα πέμπτο υπουργείο είναι το Υποδομών. Και φυσικά το Ψηφιακής Πολιτικής, που έκανε και τις ανακοινώσεις για την Ελληνική Διαστημική Υπηρεσία.

Η υπηρεσία που θα δημιουργηθεί λοιπόν, ευελπιστώ ότι θα είναι ο συντονιστής των φορέων που προείπαμε. Επειδή η αλήθεια είναι ότι στην Ελλάδα έχουμε μια παράδοση μη συνεργασίας, και πολλές φορές τα υπουργεία δεν συνεννοούνται όπως πρέπει μεταξύ τους, μια τέτοια υπηρεσία θα βοηθήσει στην οργάνωση όλων των πλευρών. Ελπίζω ότι ο κρατικός μηχανισμός θα δουλέψει όπως πρέπει, και θα έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα. Για την ώρα έχουμε μόνο μια πολιτική ανακοίνωση και μια διάθεση για να γίνουν κάποια πράγματα.

Κάτι που ακόμα θα ήθελα να πω, επειδή η σχετική ανακοίνωση προκάλεσε αρκετές συζητήσεις, είναι ότι η συγκεκριμένη υπηρεσία φυσικά δεν θα αφορά εκτόξευση πυραύλων ή οτιδήποτε τέτοιο. Μιλάμε για αξιοποίηση των δεδομένων που ήδη υπάρχουν, με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο.

Την ίδια στιγμή, στο εξωτερικό βλέπουμε πολύ μεγάλα επιχειρηματικά ονόματα να δραστηριοποιούνται στο πεδίο του Διαστήματος. Όπως ο Jeff Bezos ή ο Elon Musk. Ποια είναι η γνώμη σας για όλα αυτά;

Ένα από τα ονόματα που αναφέρετε, αυτό του Elon Musk, ήδη έχει επηρεάσει σημαντικά το πεδίο του Διαστήματος και το πώς θα το βλέπουμε από εδώ και πέρα. Όπως είπαμε και πριν, το να στείλουμε ένα δορυφόρο στο Διάστημα έχει πολύ μεγάλο χρηματικό κόστος. Ένα μεγάλο μέρος αυτού του κόστους, οφείλεται στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος του πυραύλου πέφτει κάπου στον ωκεανό μετά τη χρήση του, και γίνεται απλά απόβλητο.

Ο Elon Musk αυτό που κατάφερε είναι να στείλει τον πύραυλο, και το μεγαλύτερο κομμάτι του να το πάρει πίσω, με ομαλή προσγείωση. Στη συνέχεια μπορεί να το ξανά χρησιμοποιήσει. Έτσι, στόχος είναι να πετύχει μια μείωση του συνολικού κόστους κατά περίπου 30%.

Από την άλλη μεριά, τα πλάνα του Jeff Bezos δεν με ενθουσίασαν προσωπικά. Θέλει να κάνει τουρισμό στο Διάστημα. Με το συγκεκριμένο σχέδιο, αυτό που ίσως θα δούμε είναι να ξοδεύονται πολλά χρήματα από εκατομμυριούχος για να ταξιδέψουν στο Διάστημα. Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει κάποιο ξεκάθαρο όφελος για την κοινωνία.

Έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον η περίπτωση της startup Planet Labs. Η οποία θέλει να στείλει στο Διάστημα ένα σύνολο μικρών δορυφόρων, που θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν σε σχεδόν πραγματικό χρόνο ολόκληρη τη Γη, σε υψηλή ανάλυση. Και ακριβώς επειδή οι δορυφόροι θα είναι πολύ μικροί σε μέγεθος δεν θα υπάρχει μεγάλο κόστος κατασκευής, συντήρησης, εκτόξευσης και διαχείρισης. Η Planet Labs μάζεψε πολλά χρήματα – περίπου 170 εκατ. δολάρια- από venture capitalists. Είμαι περίεργος να δω πως θα εξελιχτεί το εγχείρημα.

Επίσης, φαίνεται πολύ καλή η πρωτοβουλία του Facebook. Η οποία θα έχει στόχο μέσω δορυφόρων και drones να παρέχει ίντερνετ σε όλο τον πλανήτη. Αυτές είναι κινήσεις που, αν έχουν επιτυχία, πηγαίνουν τον κόσμο μας μπροστά.

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΧΟΛΙΑ

Αφήστε ένα σχόλιο

thirteen + 14 =