Κομβικό ρόλο φαίνεται πως παίζει η Αθήνα, στην οικονομία της Ελλάδας. Έχει μάλιστα ιδιαίτερη σημασία, ότι αυτό καταγράφεται τώρα, μέσα στην κρίση, και τη στιγμή που αρκετοί νέοι καταφεύγουν στη λύση των μικρότερων πόλεων για να βρουν εργασία. Παρ’ όλες τις δυσκολίες, η πρωτεύουσα φαίνεται πως παραμένει η πόλη με τις περισσότερες ευκαιρίες και αυτή που στηρίζει την οικονομία της χώρας σε σημαντικό βαθμό. Τι θα συνέβαινε όμως αν δεν υπήρχε… η Αθήνα;
Σύμφωνα με την έρευνα του γερμανικού Ινστιτούτου, δίχως την ελληνική πρωτεύουσα το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της χώρας θα ήταν μικρότερο κατά το ένα πέμπτο. Η Αθήνα συνεισφέρει στην ευημερία της χώρας περισσότερο από κάθε άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα!
Στην κατάταξη του Ινστιτούτου της Κολωνίας, όμως, η Αθήνα και η ευρύτερη περιοχή που την περιβάλλει καταγράφεται ως η πρωτεύουσα από την οποία εξαρτάται περισσότερο η ευημερία μιας χώρας. Βρίσκεται στην κορυφή, καθώς δίχως αυτήν το ΑΕΠ της Ελλάδας θα ήταν μικρότερο κατά 19,9% για την ακρίβεια. Το συμπέρασμα αυτό συνάγεται επειδή το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ελληνική πρωτεύουσα είναι κατά 19,9% υψηλότερο από τον μέσο εθνικό όρο. Σημειωτέον ότι, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής ζει πάνω από το 35% του συνολικού πληθυσμού της Ελλάδας (είχαν απογραφεί 3.827.624 κάτοικοι επί συνόλου 10.787.690).
«Η ελληνική πρωτεύουσα αποτελεί περισσότερο από κάθε άλλη στην Ευρώπη τον οικονομικό πνεύμονα ολόκληρης της χώρας» αποφαίνονται οι ερευνητές του Ινστιτούτου, που δεν λαμβάνουν υπόψη τους, όμως, και μια ελληνική ιδιαιτερότητα: το ότι στην Αθήνα και δευτερευόντως στα άλλα αστικά κέντρα η φοροδιαφυγή είναι πολύ μικρότερη από όσο στην επαρχία.
Δεύτερη στην κατάταξη πρωτεύουσα είναι το Παρίσι και η ευρύτερη περιοχή του (Ile de France), δίχως το οποίο το ΑΕΠ της Γαλλίας θα ήταν χαμηλότερο κατά 15%. Κι εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην ευρύτερη περιοχή της γαλλικής πρωτεύουσας ζει περίπου το 20% του συνολικού πληθυσμού της Γαλλίας.
Άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που συνεισφέρουν κατά πολύ στις εθνικές οικονομίες είναι η Πράγα, που δίχως αυτήν το ΑΕΠ της Τσεχίας θα ήταν χαμηλότερο κατά 14,2%, η Λισαβόνα με ΑΕΠ κατά 13,7% υψηλότερο από τον μέσο όρο, η Κοπεγχάγη με συμμετοχή 13,3% στη συνολική ευημερία της Δανίας και το Ελσίνκι με συμμετοχή 12,9%.
Η Ελλάδα, η Γαλλία, η Τσεχία, η Πορτογαλία, η Δανία και η Φινλανδία είναι κατά σειρά οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα υψηλότερα επίπεδα συγκέντρωσης των οικονομικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων στις πρωτεύουσες τους και με τα υψηλότερα ποσοστά αστυφιλίας – αν και η Γαλλία εξακολουθεί να έχει τη μεγαλύτερη αγροτική παραγωγή στην ΕΕ. Γι’ αυτό και «δίχως την οικονομική συμβολή των πρωτευουσών τους η ευημερία των πολιτών των έξι αυτών κρατών θα ήταν χαμηλότερη από 13% έως και 20%», όπως υπογραμμίζεται στην έρευνα.
Όπως αναφέρει το Βήμα, στους αντίποδες, ως πρωτεύουσες με μικρή έως ελάχιστη συμβολή στην εθνική ευημερία καταγράφονται η Βιέννη (το ΑΕΠ των Βιεννέζων είναι μόνο 6,1% υψηλότερο του μέσου όρου στην Αυστρία), η Μαδρίτη (με ΑΕΠ κατά 6% υψηλότερο), το Αμστερνταμ (με ΑΕΠ κατά 4,6% υψηλότερο), η Ρώμη (με ΑΕΠ κατά 2,1%) και τέλος το Βερολίνο, όπου το ΑΕΠ των κατοίκων του είναι κατά 0,2% χαμηλότερο του μέσου όρου των κατοίκων της Γερμανίας.
Αν η κατάταξη της Ρώμης αποδίδεται στο ότι η οικονομική καρδιά της Ιταλίας χτυπά στις βιομηχανικές πόλεις του Βορρά, η περίπτωση του Βερολίνου έχει να κάνει με τον ομοσπονδιακό χαρακτήρα της Γερμανίας. Πρόκειται βέβαια για ένα φαινόμενο που οφείλεται στην ομοσπονδιακή οργάνωση του γερμανικού κράτους. Η Γερμανία είναι μια χώρα πολύ αποκεντρωμένη και από την έρευνα προκύπτει ότι θα ήταν πλουσιότερη δίχως το Βερολίνο.
Οπως χαρακτηριστικά σημειώνει το Ινστιτούτο της Κολωνίας, «το Βερολίνο συνεισφέρει μόλις κατά το 4% στη διαμόρφωση του γερμανικού ΑΕΠ. Δίχως αυτό το ΑΕΠ των υπόλοιπων Γερμανών θα ήταν κατά 0,2% υψηλότερο. Και θα ήταν ακόμη υψηλότερο αν δεν υπήρχε το αντισταθμιστικό φορολογικό σύστημα μεταξύ των κρατιδίων της χώρας». Ομως, «ο ελάσσων οικονομικός ρόλος του Βερολίνου αποτελεί σπάνιο φαινόμενο για ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και οφείλεται στο ότι το οικονομικό μοντέλο της χώρας βασίζεται στον φεντεραλισμό» υπογραμμίζουν οι ερευνητές. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι το οικονομικό, τραπεζικό και βιομηχανικό κέντρο της Γερμανίας είναι στον Νότο της χώρας.
